Lamacılık By: Asortik Hatun Date: December 07, 2012, 12:25:29 PM Buddhacılığın Tibet ve Orta Asya’deki özel bir şekli. Buddha’cılığın Dalaylama’ların cismani iktidarına bağlı bölgelerdeki (XVII. yy.) teşkilâtı. (Tibet’teki Tsong Khapa reformu sonunda meydana çıktı.)
Lama’cılık esasında Mahayana Buddha’cılığından ayrı değildir; VIII. yy.da Nepal ile Keşmir’de hüküm sürmüş olan siva tasavvufu ve tantrizm’i ile şekil değiştirmiş, 747′de de rahip Padma Sambhava’nın gayreti ile Tibet’e yayılmıştır. Fadma Sambhava Lama’cılığın asıl kurucusudur. Kendisi Samye’de ilk Tibet manastırını yaptırdı ve ilk lama tarikatını kurdu. Padma Sambhava’nın Buddha disiplinini gevşettiği ve ibadet şekilleri arasına sihir töreni ile büyücülük uygulamasını soktuğu söylenir.
Tsong Kapa (1355-1417), Buddha’cılıkta ilk saflığını sağlamaya uğraştı. Böylece reforma uyan mezhep «nyigmapa» (eski okul) mezhebine karşı olmak üzere «gelongpa» adını aldı. Sonradan kendisi 1409′da kurmuş olduğu manastır adına «büyük Gahldan laması» unvanını aldı. Lama’cılığın, Asya’nın en zengin türbe ve tapınaklarından biri olan Panteon’u vardır. Burada, başkaca beş dyani-budha ve onların dyani-bodhisattva’ları yer alır.
Ayrıca evreni meydana getiren çeşitli dünyalarda Sakyamuni’den önce ve sonra beliren bin buddha tasviri, mahalli tanrılar ve aile tanrıları ile bir yığın şeytan temsilleri gelir. Lama’cılık, Tibet’ten Moğolistan’a, Çin’e, Sibirya’ya hattâ Kırgızlar ve Kalmuklar aracılığı ile Kafkasya’ya kadar yayıldı.
