Buddhacılıkta Kurumlar By: Asortik Hatun Date: December 07, 2012, 12:24:41 PM Buddha Sakyamuni’nin çevresinde kurulan topluluk, müritlerle veya laik müminlerle (upasaka), kesişlerden (bhikshu) meydana gelir. Buddha’yı, kanunu ve topluluğu ululaştırmakla, baş temel yasağı gözetmekle, topluluğa yapılan bağışlarla, keşişlere verilen sadakalarla, kutsal kitabı dinlemekle laikler erdeme ulaşırlar.
Mahayana’da laiklerin önemi artar. Çünkü Bodhisatva’nın amacı dünya işlerinden el etek çekmeksizin kendini ve varlıkları kurtarmaktır. Theravada geleneğine göre bhikşu’lar gezgin dilencilerdir. Ermiş (arhant) sıfatına ve Nirvana’ya en uygun aday bunlardır. Laik müminlerden mutlak saygı beklerler.
Ama bir anda rahip olunmaz; 8 yaşında mürit, 20 yaşından sonra rahip olunur. Bunun için sıkı bir sınav geçirilir. Rahip olanlar manastırda yaşarlar. Kıdem ve ehliyetlerine göre derecelendirilirler. Hata işleyince disiplin cezasına çarptırılırlar, tövbe istiğfar ederler.
Buddha tarafından kendi istekleri olmadan rahibe yapılan kadınlar (bhikşhuni) rahiplerle aynı kurala uyarlar. Ama yaşları ne olursa olsun bhikşu’lara saygı göstermek zorundadırlar. Bu müessese manayana’da laiklere verilen öneme kıyasla daha az önemlidir.
Mahayana’da günah çıkarma pek gelişmiştir. Günah çıkarmanın kurallarını bugün özellikle Tibet’te ve Uzakdoğu’da sürüp giden şekillerden anlamak mümkündür.
