Nymphaea alba
NİLÜFER (Diğer adları: Aknilüfer, Beyaz sugülü, Sugülü, Suzambağı)
Nilüfergiller familyasının örnek bitkilerindendir. Anayurdu kesin olarak bilinmeyen Nymphaea cinsi çok yıllık otsu, rizomlu (kök gövdeli) ve dayanıklı su bitkilerinin 50 dolayında doğal ve kültür türü bulunmaktadır. Burada, kökeni Avrasya ve Kuzey Afrika olan ve kısaca Nilüfer diye adlandıracağımız Aknilüfer (N.alba) türünü örnek olarak ele alıp açıklıyoruz. Çünkü bu tür, ülkemizde ve dünyada süs bitkisi olarak en yaygın biçimde yetiştirilen nilüferlerin başında gelmektedir: Nilüferin suda yüzen iri saplı, koyu yeşil renkli, yuvarlak yapraklarının çapı 30 cm. kadar olabilir. Bitkinin haziran-ağustos ayları arasındaki dönemde genellikle günün 07.00-16.00 saatleri arasında açan ve gene suyun üzerinde yüzen beyaz renkli ve fincan biçimli, 8-20 cm. genişlikteki
çiçekleri, hafif ama hoş kokuludur. Ancak nilüferlerin, kırmızı, pembe, sarı ve mavi renkte açan ve çok hoş kokulu çiçekleri olan türleri de vardır. Nilüfer bitkisinin bu çiçeklerinden olgunlaşan meyveleri, bitkinin gövde ve kökleri gibi suyun altında meydana gelir. Nilüferler, durgun sularda ve bahçelerdeki süs havuzlarında yetiştirilir ve çok dekoratif özellikler taşır.
İstekleri ve Üretimi
Bol güneşli ortamları, tatlı ve hareketsiz sularda yetişmeyi seven nilüferlerin bulundukları suyun derinliği 2025 cm'den 11,5 m'ye kadar değişebilir. Bitki havuzda yetiştiriliyorsa havuzun dibine, kumu az ama yeterince organik madde içeren gübreli toprak konulmalıdır. Bir nilüfer bitkisinin kapladığı alan, güçlü oluşuna bağlı olarak 1/4 ile 6 metrekare arasında değişebilir. Nilüferler, rizomlarının (kök gövdelerinin) bölünmesiyle kolayca çoğaltılabilir. Bir kap içine konulmuş gübreli toprağa rizomlar, sürgün gözü yukarı bakacak şekilde daldırılır. Sonra bu kap suya daldırılır. Suda yüzmemesi için bir kenarına ağırlık konur. Rizomlar arada bir kontrol edilir. Kök verdikleri görülünce, bunlar, içinde bahçe toprağı ile çayır çimi bulunan sepetlere aktarılır. Gene bir ağırlık konularak suya daldırılır. Doğal su birikintilerinde nilüfer yetiştirilirken rizomlar doğrudan doğruya birikintinin altındaki toprağa daldırılır. Böylece suyun altında gelişen bitki, gövde ve saplarını suyun yüzüne doğru uzatıp yaprak ve daha sonra çiçeklerini geliştirir.
