Iyotlu Tiroyit Hormonlarının Etkileri By: Anqel* Date: March 23, 2012, 01:22:08 PM Dolaşan T3 ve T4′ün az bir bölümü, değişmeden, sidikle atılır.
T3′ün çevresel dokular tarafından kullanımı, T4′ ten daha hızlıdır. Ama bu iki hormondan hangisinin daha etkin olduğu söylenemez. Sonuçta, hedef hücrelerin içinde gerçekten etkinlik gösteren hormonun T3 ya da T4′ten türeyen bir molekül olduğu sanılmaktadır. Bu yeni molekül, bazı enzimlere efrkiyerek, hücre metabolizmasını değiştirir.
Yıkımları
Tiroyit hormonları, özellikle karaciğer ve böbrekte, ama aynı zamanda da beyin, iskelet kasları ve kalpte yıkılır.
Fizyolojik etkinlikleri
Isı yapımı, ısı düzenlenmesi ve bazal metabolizmaya etkileri
Tiroyit hormonları T3 ve T4, organizmada oksi’-en harcanmasını, tiolayısıyle, ısı kaynağı olan oksitlenme olaylarını düzenlerler. Organizmanın dış sıcaklık koşullarına, özellikle soğuğa uyumunu sağlarlar. Hayvanda soğuk, sırasıyla şunları başlatır: Tiroksinin harcanmasının hızlanması, dolayısıyle kandaki düzeyinin düşmesi; bu düzey düşmesinin tiroyit bezini uyarmasıyla ön hipofizden TSH serbestleşmesi; sonuçta T3 ve T4 salgılanması.
Bazal metabolizma, 12 saatten beri aç, 30 dakikadan beri uzanıp dinlenen bir kişinin, bir saatte, beden yüzeyinin m2′si başına normal ısı koşullarında, ürettiği ısı miktarının kalori cinsinden belirtilmesidir. Normalde saatte m2 başına 36′-40 kaloridir. Bazal metabolizma, ısı yapımı (termogenez: Canlı varlıklar tarafından ısı üretimi) ve ısı ayarlamasına (termoregülasyon: Bulunulan ortam ne olursa olsun, iç ısıyı değişmez tutmak için bedenin soğumasına karşı savaşan düzenleyici görev) bağlıdır. Tiroyit bezi hastalıklarını (aşırı ya da az çalışması) incelerken göreceğimiz gibi, bazal metabolizma, tiroyit hormonlarıyla çok yakm ilişkidedir.
Ara metabolizmalara etkileri
Yağ metabolizması
Tiroyit bezi hastalıklarını incelerken, kolesterol ve yağların kandaki düzeylerinin tiroyidin aşırı çalışmasında düşeceği, yeterince çalışmamasında (yetmezlik) ise tersine, artacağını göreceğiz.
Şeker metabolizması
Öteki hormonlara paralel olarak, iyotlu tiroyit hormonları, şeker metabolizmasının bütün evrelerinde rol alır. Hayvanda deneysel olarak tiroyidin çıkarılması, kan şeker düzeyine düşme eğilimi verir. Tersine tiroksin verilmesi, kan şeker düzeyini hafifçe yükseltir.
Protein metabolizması
Fizyolojik olarak, iyotlu tiroyit hormonları, pntein yapımını artırır, böylece büyümeyi kolaylaştırırlar. Ama çok aşırı miktarda bulunurlarsa, proteinlerin yıkımı, yapımından daha fazla olur.
Su-mineral metabolizması
İyotlu tiroyit hormonları, suyun sidikle atımını artırır. Tersine eksikliklerinde, dokular arasında, özellikle yüz ve mukozalarda bir su tutulması olur.
Büyüme etkileri
Kurbağa yavrularında tiroyit bezinin çıkarılması, başkalaşımlarını engeller ve devleşirler. Memelilerde tiroyidin çıkarılması, orantısız bir cüceliğe yolaçar.
İnsan dölütünde tiroyit bezi, dölyatağı içi yaşamın 16. haftasından başlayarak hormonlarını salgılamaya başlar ve çalışması, normal bir gelişme için mutlaka gereklidir.
İyotlu tiroyit hormonları, büyüme kıkırdağını etkileyerek, kemiklerin boylamasına büyümesini sağlar. Kemikleşme noktalarının belirmesinde, yani kemik olgunlaşmasında rol oynar. Özellikle dölütte ve küçük çocukta, beyin kabuğunun gelişme ve olgunlaşmasında da son derece önemli rol oynar.
Büyümeye olan bu etkiyi, ön hipofizde yapılan büyüme hormonuyla aynı yönde gösterirler. Hipo-fizi çıkarılan bir hayvana tiroksin verilmesi, büyümeyi sağlamaz. Ama tiroyit yetmezliği durumunda, iğneyle büyük miktarlarda STH verilmesi, iyotlu tiroyit hormonlarının eksikliğini kapatır.
