Panik Bozukluğu Ve Tedavisi By: -o_o-GökhaNur-o_o- Date: March 17, 2012, 05:07:52 PM PANİK BOZUKLUĞU VE TEDAVİSİ
Panik bozukluk tekrarlayan ve beklenilmeyen zamanlarda ortaya çıkan ve kişilerin en az 1 ay süreyle bu atakların çıkacağı korkusu ve bunun sonuçları hakkında endişeleri ile karakterize bir hastalıktır. Son yıllarda medyada, toplumda oldukça dile getirilen bir rahatsızlıktır. Bu konuda sıklıkla karıştırılan nokta bir kez panik atak geçirmiş her bireyde panik bozukluğu olmayabilir. Tanımından da anlaşılacağı gibi birey 1 ay süre ile yeniden panik atak yaşamaktan korkar ve yaşama olasılığı olduğu ortamlara girmekten rahatsız olur ve girmekten kaçınır.
Panik atağın bedensel belirtileri çarpıntı, terleme, titreme, nefes darlığı, üşüme , ateş basması, boğulma hissi, göğüste sıkışma, bulantı , baş dönmesi olarak sayılabilir. Bu belirtilere kalp krizi geçirme korkusu, kontrolünü yitirme korkusu, ölüm korkusu veya delirme korkusu eşlik eder.Bu ataklar aniden gelir 10 dakika içerisinde en yüksek şiddetine ulaşır ve 20 dakika sürer.
Panik ataklar ortaya çıkma şekillerine göre 3 çeşitte incelenebilir. 1. Beklenmeyen panik ataklar: Ansızın gelen herhangi bir duruma bağlı olmayan panik ataklardır. 2.Durumla bağlantılı panik ataklar:Hemen hemen her zaman belirli durumlarda ortaya çıkar. Örneğin kişi her arabaya bindiğinde ya da asansörü kullandığında panik atak yaşamaktadır. 3. Durumsal eğilimli panik ataklar: Her zaman olmasa da sadece belirli durumlarda ortaya çıkan ataklardır. Örneğin birey kalabalık bir ortamda, alış veriş yaparken veya sıra beklerken atak geçirebilir
Panik bozukluğa sıklıkla agorafobi ( açık alan korkusu ) eşlik eder. Birey bir atağın çıkma olasılığına karşı yardım alamayacağı ortamlara girmekten kaçınır. Tetikleyiciler genellikle çeşitli stres etkenleri ve agorafobik durumlardır. Sigara, alkol ve madde kullanımı ile de ilişkilidir. Kadınlarda daha çok görülmektedir. Genelde 15-19 ve 25-30 yaşlar arasında en sık görülür.
Panik Bozukluğunun Mekanizması
Bilişsel modele göre panik bozukluğu bir kısır döngü şeklinde işlemektedir. Bu kısırdöngü herhangi bir tetikleyici ile başlamaktadır. Bu tetikleyiciler bedensel bir değişiklik, bir durum ya da kişinin kendi düşünceleri olabilmekte ve bireyden bireye değişebilmektedir. Bu uyarıcıyı alan bireylerde alarm sistemi devreye girer, çünkü bir tehlike algılanmaktadır. Bu alarm durumuna karşı otomatik olarak fizyolojik bir takım belirtiler hissedilir. Birey bir kaygı yaşar ve bedensel tepkileri ile kandaki oksijen miktarı azalır ve karbondioksit miktarı artar. Böylece kişi vücudunda farklı şeyler hisseder ve bozukluğun ortaya çıkmasının kilit noktası olarak birey bu fizyolojik belirtilerin nedenine ilişkin yorumlar yapar, bununla ilgili aklından bir takım düşünceler geliştirir. Bu düşünceler de genellikle felaket içeriklidir. En sık geliştirilen düşünceler:
Bayılacağım” Kalp krizi geçiriyorum “Delireceğim” “Öleceğim” “Kontrolümü kaybedeceğim” şeklindedir.
Panik bozukluğu olan bireylerde belirgin 4 temel inanç görülmektedir. 1. Bireyler zarar görmeye yatkın olduklarını düşünürler. 2. Belirtilerin giderek daha çok şiddetleneceğini düşünürler, bu yüzden de belirtileri abartırlar ve sonunda öleceklerini ya da delireceklerini düşünürler. 3. Bu durumla baş edemeyeceklerini düşünürler 4. Bunların gelecekte bir daha tekrar edeceğini düşünürler.
Panik Bozukluğun Tedavisi
Panik bozukluğun tedavisi mümkündür. Tedavi yöntemi bireyden bireye değişmek ile bilirlikte ilaç tedavisi veya psikoterapi ya da ikisi birlikte kullanılabilir. Psikoterapide çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Öncelikle bireyleri hastalıkları konusunda eğitmek çok önemlidir. Kişilere hastalıklarının nasıl işlediğini anlatılır ve çeşitli örnekler verilir. Kalp krizi geçirme, delirme ile ilgili korkuları hakkında bilgiler verilir. Bireylere kendi kısırdöngülerinin farkına varmaları için çeşitli ev ödevleri verilir. Panik atak geldiğinde, bu durumdan önceki tetikleyicileri, bedensel duyumlarını , aklından geçen düşünceleri ve duygularını içeren kayıtlar tutmaları istenir. Bireyin aklından geçen düşüncelere alternatif başka düşünceler bulması istenerek , hissedilen duygunun şiddetinde azalma yaşanması amaçlanır.
Terapide bedensel belirtileri ile ilgili olarak çeşitli gevşeme egzersizleri ve nefes egzersizleri uygulanabilir. Bireyin panik atak gelmesin diye kaçındığı durumlar ilgili yüzleştirme tekniği uygulanabilir. Bu durumda kişilerin aşama aşama çeşitli denemeler yapması istenir ve eğer yapabilirse sonunda bazı ödüller alması sağlanır.
