Lirik şiir duyguların coşkun bir dille anlatıldığı edebiyat eserlerinin genel adıdır. Latince lyricus Yunanca lyricos Fransızca lyrique kelimelerinden türemiştir. Sözlük anlamı ise; coşkun ilhamla dolu demektir. Eski Yunan’da kullanılan lirik sözcüğü bugünkü anlamında kullanılmıyordu.
Bireysel duyguların içten geldiği gibi coşkulu etkili bir dille anlatılmasına da lirizm denir. Sıfat olarak esin dolu coşkun içli bir dili bulunan anlamlarında kullanılan lirik sözü bu niteliği taşıyan düzyazı ürünleri de niteler. Aynı genellik lirizm için de söz konusudur.
Eski Yunan edebiyatında ozanlar şiirlerini lir denen telli bir sazla söyledikleri için bu türlü şiirlere lirik denmiştir. Türk edebiyatında da âşık ya da saz şairi adı verilen halk ozanları şiirlerini hâlâ sazla söylemektedirler. Lirik şiirde toplumsal mutluluk ya da felâketlerden duyulan sevinç ya da acı gibi ortak duygular; ya da aşk ayrılık özlem ölüm acısı vb. gibi bireysel duygular anlatılır. Lirik şiir dünya edebiyatında en çok işlenen ve sevilen şiir türüdür.
Bugün lirik şiir ozanın en içten duygularını dile getirdiği bir tür olarak bilinir. Yunan’da lirik şiirin özünde duygular vardır ama bunun yanı sıra lyra eşliğinde söylenen şiir anlamındadır. Lirik şiirde genellikle ozanın kendi duygularını yansıttığı görülür. Özellikle solo liriğinde kişinin iç dünyası ön plandadır. Lirik şiirin ilk örnekleri ege kıyılarında görülür ve ilk lirik şiirlerin konuları arasında hymnoslar(tanrılara övgüler) ve mitoloji vardır. Lirin icadının da mitolojik bir hikâyesi vardır tanrı Mercurius’un kaplumbağanın kabuğundan lir yaptığı ve ana karnında müzik öğrendiği söylenmektedir bu sebepten lirik şiir müzikle iç içedir. Lirik şiirin işlevi insana güzelliği inceliği sunmak ve kişide müzik eğitiminin oluşumunu sağlamaktır. Türk edebiyatımızda halk âşıklarının (veya halk şairlerinin) söylediği şiirlerin çoğu liriktir.
Batı edebiyatında Rönesans devri ozanlarının (Petrarca Ronsard vb.); daha sonra da ilke olarak içe dönüklüğü benimseyen romantik ozanların (Lamartine Hugo Musset vb.) duygusal ve öznel bir nitelik gösteren şiirleri bu türün başarılı örnekleridir. Lirik şiir Türk edebiyatında da en çok kullanılan şiir türlerinden biri olmuş; Divan edebiyatında (Fuzuli Nedim vb.) Halk tasavvuf edebiyatında (Yunus Emre vb.) din-dışı Halk edebiyatında (Karacaoğlan vb.) ve yeni edebiyatta (Yahya Kemal vb.) bu alanda büyük ozanlar yetişmiştir.
Bu türe örnek olarak; Fuzûli’nin “Su” kasidesi Yahya Kemal Beyatlı’nın “Hayal Şehir” ve Mehmet Akif Ersoy’un “Bülbül” isimli şiirleri verilebilir.
Ynt: Lirik Şiir Nedir ? By: Buse44 Date: January 31, 2012, 03:37:45 PM
En sevdiğim şiir tarzı lirik şiirdir,teşekkürler
