Demir tüm hücreler için gerekli olan esansiyel bir elementtir. En önemli görevi hemoglobin aracılığı ile oksijen taşımaktır.
Demir; ferröz (Fe++) ve ferrik (Fe+++) durumlar arasında birbirine dönüşme özelliği nedeni ile oksijenasyon, hidroksilasyon ve benzeri birçok metabolik olayı katabolize eder. Hemoglobindeki demirin fonksiyonu dokulara oksijen taşımaktır. Hemoglobin dört globin zincirinden oluşan tetramerdir. Her globin zinciri bir demir atomu içeren hem grubuna bağlıdır. Hemoglobinin molekül ağırlığı 66 000 daltondur. Eritrosit proteininin %95’ini hemoglobin oluşturur.
Myoglobindeki demir kas kontraksiyonu sırasına oksijenizasyonu sağlar ( 21). Normal erişkin bir insanda toplam vücut demiri yaklaşık olarak 4gr (3-5gr) civarındadır. Bunun %60–70 kadarı yani 2.5 gramı hemoglobinde, 1–1.5 gramı ferritin ve hemosiderin halinde depo demiri olarak başlıca kemik iliği, karaciğer ve dalak olmak üzere retiküloendotelyal sistem organlarında, 0.3–0.5 gramı myoglobin ve hücre solunumu ile ilgili enzimlerde doku demiri halinde ve 3–4 mg
kadarı da plazma transport demiri şeklinde plazmada bulunur.
Erişkin kadınlarda hemoglobin demiri ile depo demiri miktarı erkeklerden %15–30 kadar daha azdır (2,3). Miadında yenidoğanda vücut demiri 75 mg/kg, toplam 250 mg kadardır (7,12,13,75) . Tablo da erişkinde demir kompartman dağılımı görülmektedir.
Erişkendeki demir kompartman dağılımı:
