Jet-lag Nedir? By: Arshavin Date: January 26, 2012, 06:04:47 PM Hava yoluyla yapılan hızlı seyahatler esnasında yaşanan ve vücut üzerinde etkileri olan değişimler konusunda zaman zaman bazı sorunlar ortaya çıkar. Bu duruma Jet-Lag adı verilir. Bir başka ifadeyle Jet-Lag; uçakla seyahat esnasında dünyanın zaman dilimleri geçilirken insan vücudunun bu hızlı zaman değişimine adapte olamamasıdır. Kısaca, yerel saatle beynimizin hipotalamus bezi tarafından düzenlenen vücudun biyolojik saatinin uyumsuzluğu olarak da bilinir
Araştırmalar, özellikle bu durumun batıdan doğuya doğru uçuşlarda daha çok ortaya çıktığını göstermiştir. Yine, yapılan araştırmalara göre uzun süreli gündüz uçuşlarında bu problem, gece uçuşarına göre daha fazladır. Doğal olarak insan vücudu geceleri uyumaya, gündüzleri ise uyanık yani aktif durumda bulunmaya alışmıştır. Uçak seyahatleri esnasında doğal ritm (Circadian Clock) bozulur ve bazı emareler ortaya çıkar.
Jet-Lag, gençlerde ve çocuklarda daha az görülür. Bunun sebebi, gençlerin değşimlere yaşlılara nazaran daha çabuk adapte olması nedeniyledir. Belirtileri Aşırı yorgunluk, uykusuzluk, mide ve baş ağrıları, oryantasyon bozukluğu, iştahsızlık, alınganlık genel belirtilerdir. Düzensiz kalp aışları ve koordinasyon bozuklukları da görülen belirtilerdendir.
Ortaya çıkan bu tüm olumsuz etkiler şu şekilde kategorize edilirler; Jetlag, insanları fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak etkilerler. Fiziksel etki olarak ayaklarda şişkinlik, zihinsel etkiye örnek şaşkınlık (özellikle, yönlerin şaşırılması) ve duygusal etkiyede korku ve endişe gibi kuruntular örnek verilebilir. Nedenleri Vücut ritminin bozulmasının bir çok nedeni olup, başlıcaları şunlardır; • Zaman dilimlerinin geçilmesi esnasında vücut saati diyebileceğimiz iç ritmin bu duruma uyumsuzluğu.
• Uykusuzluk ve stresli durumlar.
• Uçak içerisindeki kuru havanın insanın derisinde, boğazında ve burun nefes borularında kurumaya yol açarak öksürüğe, burun akıntısına, boğaz ağrılarına neden olması.
• Diğer bir etken olan kabin basıncının hantallık, yorgunluk ve uyuşukluk yaratması.
• Uzun uçuşlardaki hareketsizliğin oluşturduğu olumsuzluklar. Jet-Lag’dan nasıl korunulur ? Uçağın havalanışında veya inişlerinde kulak ve baş ağrıları olabileceğinden soğuk algınlığı rahatsızlığı olanlar uçak yolculuğunu tercih etmemelidir.Seyahat öncesinde iyi bir dinlenme tavsiye edilen diğer bir durumdur. Ayakkabıların çıkarılarak ayakların rahatlatılarak, seyahat esnasında gerçekleştirilecek uykular bu problemin hafif atlatılmasına yardımcı olur. Uyku hapı alınarak uyumak, uzmanlar tarafından şiddetle önerilmemektedir. Nedeni de, bu şekildeki ağır bir uyku sonucunda hareketsiz hale gelen vücuttaki kan dolaşımının çok yavaşlamasıdır. Bu konuda bir çok olumsuz sonuçlar yaşanmış ve kayıtlara da geçmiştir.
