İslam akidesine göre insan kıymetli bir varlıktır. Canlı cansız tüm varlıklar içerisinde ilk sırayı alır. Allah (cc) yerde ve gökte olan her şeyi onun emrine amade kılmıştır.
"Göklerde ve yerde ne varsa hepsini Allah (cc) kendi katından sizin hizmetinize bağladı. Şüphesiz ki bunda düşünen kavim için ibretler vardır."( Casiye, 13) Kendisine yerlerde ve göklerde olanların amade kılındığı varlık elbetteki yerler, gökler ve içindekilerden daha kıymetli ve daha üstündür.
"Biz göklerle yeri ve aralarındakileri eğlence olsun diye ve boş yere yaratmadık. Ancak bunları iman ve itaati gerektiren hak için yarattık; fakat onların (kafirlerin) çoğu bilmezler. "( Duhan, 38-39)
İnsan bu alemde yaratıldığı ilk anda, Allah katındaki kıymetinden dolayı melekler tarafından kendisine secde yapılması ile emrolunmuştur.
"Gerçekten biz Adem oğullarını (diğer canlılar üzerine) üstün kıldık. Karada ve denizde taşıtlara yükledik ve onlara hoş rızıklar verdik. Kendilerini, yarattıklarımızdan çoğuna üstün kıldık. "( İsra, 70)
"Biz gerçekten insanı en güzel bir biçimde yarattık. Sonra onu (küfre varınca) aşağıların aşağısına çevirdik. (Cehennemlik yaptık). Ancak iman edip ameli salih işleyenler müstesna; onlar için kesilip tükenmez bir mükafat vardır. "(Tin, 4-6)
Buna göre insan bu dinde kıymete haiz bir varlıktır. Onun kıymeti bu akidenin belkemiğini oluşturmaktadır. İnsanın hayatta yerine getirmesi gereken büyük vazifeleri vardır. İnsanın yaratılışını bildiren ayeti kerime onun en önemli vazifelerinden birini de şöyle belirtmiştir. "İnsan yeryüzünde Allah'ın halifesidir."
"O vakti hatırla ki Rabbin meleklere: Ben yeryüzünde (hükümlerini yerine getirecek) bir Halife (bir insan) yaratacağım demişti"(Bakara, 30)
Başka bir ayet ise insanın vazifesinin ibadete mahsus olduğunu ifade etmiştir.
"Ben, insanlar ve cinleri, ancak bana ibadet etsinler diye yarattım. Ben onlardan (kendilerini veya başkalarını doyuracak) bir rızık istemiyorum. Bana (benim adıma) kullarıma yedirmelerini de istemiyorum. Doğrusu rızık veren, çok şiddetli kuvvet sahibi Allah'tır. "( Zariyat, 56-58)
Ayetin "İlla liya budun" (Ancak bana ibadet etsinler) kısmını ele aldığımızda karşımıza çıkan mana şudur. "İlla" bir şeyi bir başka şeye tahsis etmek içindir. Nefiden sonra gelirse bu manayı ifade eder. Netice olarak ayeti kerime insanın vazifesini sadece ibadete tahsis etmektedir. Bu ayet ile insanın vazifesinin yeryüzünde Allah'ın halifesi ve yeryüzünün ıslahı olduğunu bildiren ayet arasında nasıl bir mutabakata varabiliriz.
Cevaben deriz ki:
Yeryüzünde halife olmak, yeryüzünü ıslah etmek, ibadetin bir cüzüdür. İbadet hayatın bütün yönlerini kapsar. Namaz, oruç, sılai rahim, gözü haramdan korumak, hükümde adaletli davranmak, kadının örtünmesi, alış-verişte doğru olmak, Allah yolunda cihad etmek, hatta yemek yemek, eşler arasındaki sevgi, her kelime, her hareket, her işaret, iyi niyet, Allah için sevmek, Allah için buğz etmek, tüm bunlar ibadetin birer cüzleridir.
Fakat yapılan bu işlerin ibadet sayılabilmesi, yapılan bu amellerin Allah için ve niyetin de halis Allah rızasına yönelik olması şartı iledir. Zira İslam akidesinde amellerin kıymeti neticeye göre değil amellerin yapılış gayelerine göre değer kazanır. Çünkü sonuçlar Allah'ın elindedir. Kişinin, yaptığı amelden dolayı göreceği karşılık o amelin neticesine değil kişinin o ameldeki niyetine göredir. Bundan dolayı insanın yükümlülükleri karşısında özel bir konumu vardır.
İslam'da insanın göreceği karşılık amelinin neticesine, semeresine bağlı olmayıp-velev ki bu amel İslam'ın bir takım insanların elleri ile zafer bulması bile olsa-niyetine bağlı olduğu için İslam'ın şu prensibi karşımıza çıkar.
"İslam akidesinde, gaye, hedefe giden bütün yolları meşru kılmaz."
Öyle ise yüce gayeleri gerçekleştirmek için müslümanın gayri meşru vasıtaları kullanması caiz olmaz, müslümanlara tasadduk etmek için kâfirlerin mallarını gasbetmesi doğal olmaz.
Burada ibadetlerin tüm hayata şamil olması ile alakalı bir hükme işaret etmek istiyorum. O da fıkıh terminolojisinde ibadet, muamelat diye ayırım yapılmasıdır. Bu durum fakihler fıkıh dalında te'lif eserler yazmaya başladığı zaman ortaya çıkmıştır. İlim
fenlerinin ayrılmaya başladığı zaman ilim okuyan ve okutanlar için kolaylık sağlaması bakımından ortaya konmuş ilmi ve fenni bir ayırımdır. Ancak, ibadetlerle, muamelat arasındaki bu ayırım müslümanların hayatında kötü izler bırakmıştır. Zira insanların zihinlerinde İslam'ın şiarı olan ibadetlerin ibadet olduğu, muamelata gelince bunların ibadet olmadığı izlenimini bırakmıştır. Hala birçoklarının zihninde namaz, oruç vesairenin ibadet olduğu yerleşmiş iken, emanete riayet, doğru sözlülük, iyiliği emretmek gibi vecibeler nerede ise ibadet olmaktan çıkmıştır.
Kitap ve sünnette gelen bütün emirlerin uygulanması, bütün yasaklardan kaçınılması ibadettir. Niyetin Allah için halis olması şartı ile kişinin günlük hayattaki tüm davranışları da ibadettir.
"Hıristiyanlığı terk ederek müslüman olan, Avusturya'da itibarlı bir şahsiyet sayılan Alman yazar Muhammed Esed'in şu sözleri dikkat çekicidir.
"İslam hayata tesadüflerden ibaret, gayesiz ve basit, ahirete de hayallerden ibaret olarak bakmaz. Hayatı, ancak tam bir bütünlük içinde akıp giden yaşantı olarak görür, Allah'a ibadet insan hayatında en geniş manası ile değerlendirilir. İşte bu anlayış insanın dünya hayatında kemale ulaşabilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir. İslam kemale ulaşmanın fıtri arzuların öldürülmesinden sonra veya Budizim de olduğu gibi ruhların insandan insana ve hayvana geçmesi gibi batıl inançlardan sonra vuku bulacağını söylemez.
İslam'da ibadet, namaz, oruç gibi amellere özgü kılınmamış-İbadet, hayatın tüm yönünü kuşatır. " (Yolların Ayrılışında İslam, Muhammed Esed)
Ynt: islamda insanın yeri By: [B][R][N] Date: March 28, 2008, 08:32:36 PM
ßiLqiLeR Icin SaoL
[ + Rep ]Ynt: islamda insanın yeri By: [MasaL] Date: March 28, 2008, 08:45:36 PM
€meqine saqLık =))
Ynt: islamda insanın yeri By: By.CeZa Date: April 17, 2008, 11:06:52 AM
çok güzel bilgiler teşekkürler..
Ynt: islamda insanın yeri By: LadyEsmer Date: April 18, 2008, 10:50:05 PM
ALLAH Razi Olsun.... Emegine Saglik.....
