Atatürkün Uzunluk Ölçülerinde Yaptığı Yenilikler By: Wackers Date: November 01, 2011, 07:43:24 PM Atatürk ün Ölçülerde Yaptığı Yenilik Mustaf Kemal in Uzunluk Ölçülerinde Yaptığı Yenilikler
Osmanlı döneminde 60 cm. veya 65.cm uzunluğa eşit olan endaze parmak ucundan omuza kadar uzunluğu ifade eden ve ortalama 758 cm. kabul edilen arşın ile adım ayak kulaç gibi uzunluk ölçüleri kullanılıyordu39. Bu ölçüler standart ölçüler değildi. Hele adım ayak kulaç gibi ölçülerle sıhhatli bir iş yapmak hiç mümkün değildi. Bunların yerine 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla modern dünyanın kullandığı metre sistemi kabul edilmiştir. Artık uzunluk ölçümü milimetre santimetre desimetre metre dekametre hektometre kilometre ile ifade edilecektir
Ağırlık ölçülerine gelince bu gurubun temel birimi dirhem idi. Dirhem Mısır’da 30889 gram İstanbul’da 3.207 gram idi. 400 dirhem bir okkayı oluşturuyordu. İstanbul için bir okka 1282 gram ağırlığı ifade etmekte idi. Diğer şehirlerde okkada küçük farklılıklar görülebiliyordu. Okka yerine vakiyye ve kıyye tabirleri de kullanılıyordu. 44 okka bir kantarı 4 kantar da bir çekiyi ifade etmekte idi ki bu hesaba göre 1 kantar 56408 1 çeki de 225632 kilograma karşılık geliyordu. Ancak sonradan 195 okka yani 250 kilogram 1 çeki denildi. Bir başka ağırlık ölçüsü olan batman ise aynı zamanda yüzey ölçüsü olarak da kullanılmış farklı ülkelerde farklı zamanlarda farklı standartları ifade etmiştir. Altın ve kıymetli taşların ölçümünde kullanılan temel birim ise de kırattır. Kıratın alt ve üst birimleri ve bunların birbirlerine oranları şu şekildedir. 1 3/7 (Bir tam üç bolü yedi) dirhem bir miskali oluşturur. Miskalin 1/4’üne denk dengin 1/4’üne kırat kıratın 1/4’üne buğday buğdayın 1/4’üne fitil fitilin 1/ 2’sine nakir nakirin 1/2’sine kıtmir kıtmirin 1/2’sine zerre denilirdi
1782 sayılı kanun ağırlık ölçülerinde de batı standartlarını hakim kılmıştır. Artık ülke içinde ve dışındaki alış-verişlerde miligramdan tona kadar uzanan modern dünyanın ölçü sistemi esas alınacaktır. Kuyumculukta ise yeni şekli ile 2 desigram ağırlığa tekabül eden kırat da kullanılabilecektir
