Osmanlý’da günlük yaþantýyý, geleneksel davranýþ kalýplarýný etkileyen; Sultanýn sofrasýndan en fakirinin sofrasýna kadar eksik tutulmayan, altýn tombakta ikram edilecek kadar itibar gören bir kültür, 1453ÝstanbulKültür ve Sanat Dergisi’nin 9. sayýsýnda ele alýndý. Feriye Lokantalarý Yönetici ve Aþçýbaþýsý Vedat Baþaran tarafýndan kaleme alýnan yazýda; dinlerin yiyecek ve içecek kültürü üzerine etkileri, þerbetin kelime kökeni, Osmanlý döneminde seyyah ve sefirler tarafýndan evrenselleþtirilen þerbetin dünya mutfaðýndaki yolculuðu, yapýlýþý, sunuluþu ve çeþitleri anlatýlýyor
Þerbet Doðu Akdeniz, Ortadoðu ve Orta Asya coðrafyalarýnda Ýslam topluluklarý tarafýndan ortaya çýkarýldý ve tüketildi. Osmanlý Ýmparatorluðu’nda yemek kültüründe önemli bir yeri olan ve altýn tombakta sunulan þerbet, günümüzde sadece ramazanlarda sembolik olarak sunulan bir kültür mirasýna dönüþtü.
“Sorbet” olarak dünya mutfaklarýnda
Osmanlý dönemlerinde Ýngiliz seyyah ve sefirler bu ürünü, onu evrenselleþtiren Osmanlýlar sayesinde tanýdýklarý için kendi dillerine þerbet (sherbet) kelimesini doðrudan aldý. Ünlü yemek tarihçisi Alan Davidson’a göre ise, Osmanlý - Bizans Venedik iliþkileri döneminde þerbet Ýtalyan mutfaðýna “sorbetto” olarak girdi. Fransýzlarda þerbeti Ýtalyanlardan öðrenerek “sorbet” adýný verdi ve karlý – buzlu þerbetin benzeri olan buzlandýrýlmýþ þerbeti geliþtirdi. Böylelikle þerbet “sorbet” adýyla tüm dünya sofralarýnda geleneksel bir boyut kazandý. Sorbet, özellikle üst düzey mönülerdeki karmaþýk tatlarýn damakta býraktýðý yorgunluðu rahatlatmak ve bir sonraki yemeðe hazýrlamak için tercih ediliyor.
Sarayýn gözde þerbetleri
Batý imparatorluklarýnýn þölen sofralarýndaki içeceklerin yerini, Osmanlý Sultanýnýn sofrasýnda þerbet alýyordu. Topkapý Sarayý’na sonradan eklenen helvahane ile mutfak adeta bir tatlý, þurup ve þerbet laboratuvarý halini aldý. Sarayýn en gözde þerbetleri gül, zambak, menekþe, fulya, yasemin, muhabbet, iðde ve nilüfer çiçeklerinden yapýlýrdý. Özellikle tatlý suda yetiþen ve çok kýsýtlý miktarda bulunan nilüfer çiçeðinden yapýlan þerbet ayný zamanda akýllara durgunluk verecek bir reçete idi
Altýn tombaklarda sunuldu
Þerbet yapýmýna bu kadar önem veren Osmanlý Sarayý onu sunarken de ayný önemi gösterdi ve sanatkâr kuyumcu marifeti ile yapýlmýþ pahalý avadanlýklar, altýn tombak þerbetlikler kullandý.
Genelde saray ve halk mutfaðý arasýnda büyük uçurumlar olmasýna raðmen konu þerbet olunca bu uçurum kapanýyordu. Çünkü þerbet her hanede her zaman ansýzýn gelen misafire sunulmasý gereken en önemli ikramdý.
Kaybettiðimiz þerbet kültürü, içinde yaþadýðýmýz coðrafyanýn iklimsel ve beþeri iliþkilerinin asýrlar süren ürünüdür.
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: Mavi_Kiyamet Date: September 14, 2010, 02:24:08 AM
vay be
biLgiLer için tesekkürLerYnt: Osmanlý Þerbeti By: Doktor Ahmet Date: September 14, 2010, 02:16:52 PM
vay be biLgiLer için tesekkürLer
biLgiLer için tesekkürLerrica ederim
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: dark rhyme Date: September 15, 2010, 03:43:26 PM
teþekkürLer [x
Ynt: Osmanlı Şerbeti By: Doktor Ahmet Date: September 16, 2010, 05:44:30 PM
Rica ederim
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: @sen@ Date: April 19, 2011, 11:45:06 PM
Çok tatlý bir konu
Teþekkürler.Ynt: Osmanlý Þerbeti By: Doktor Ahmet Date: April 22, 2011, 06:09:38 PM
Çok tatlý bir konu Teþekkürler.
Teþekkürler.rica ederim
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: nikka Date: June 07, 2011, 09:46:51 PM
Teþekkürler eline saðlýk
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: *Dantes* Date: August 28, 2011, 02:33:58 AM
Teþekkürler.
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: w2t8 Date: September 16, 2011, 02:22:09 PM
Güzelmiþ
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: rapçi_kiz_019 Date: October 27, 2011, 03:10:20 PM
Osmanlý'nýn sofra gelenekleri çok güzel günümüze kadar gelmiþ o yüzden paylaþým için saðolun.
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: hermetika Date: May 05, 2012, 12:56:47 AM
ahhh ahhh o dönemde yaþamak varmýþ.
teþekkürlerYnt: Osmanlý Þerbeti By: egeecem Date: July 26, 2012, 07:12:30 PM
teþekkürler
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: hassilla Date: October 05, 2012, 11:53:17 PM
teþekkürler emeðine saðlýk
Ynt: Osmanlý Þerbeti By: mer45fer Date: February 04, 2013, 09:50:43 PM
çok güzel paylaþým olmuþ.. tþk.ler
