Moritanya By: By.TuRuT Date: January 24, 2010, 06:30:25 PM
Moritanya, resmi adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, bir kuzeybatı Afrika ülkesidir. Batısında Atlas Okyanusu, güneybatısında Senegal, güneydoğu ve doğusunda Mali, kuzeydoğusunda Cezayir, kuzeyinde ise Batı Sahra yer alır. Moritanya dünyanın Bolivyadan sonra29uncu en büyük ülkesidir. Mısır ile yaklaşık aynı büyüklüktedir. Genel itibariyle düzlük bir ülkedir.İsmi Berberi krallığı Mauretaniadan geliyor. Başkenti ve en büyük kenti Nouakchott, Atlantik kıyısında bulunmaktadır.Beşinci yüzyıldan yedinci yüzyıl arasında, Kuzey Afrikadan Berberi kabilelerin göç etmesiyle bugünkü Moritanyanın asil sakinleri ve Soninkelerin ataları olan Bafourlar yerlerinden oldu.Bafourlar asıl olarak tarımla uğraşıyorlardı ve Sahra halkları içinde geleneksel göçebe yaşamı terkeden ilk halk da onlardır. Sahra Çölü yavaş yavaş kurumaya devam ederken güneye yöneldiler.Bafourları Sahranın orta kesimlerinde yaşayanlar izledi, Batı Afrikaya göç ettiler, ancak 1076da İslamı yaymayı kendilerine amaç edinmiş savaşçı dervişler Almoravid hücuma geçerek dönemin Gana İmparatorluğunu ele geçirdiler.Sonraki 500 yıl boyunca Araplar yerel halkın Berberi ve diğerleri direnişini bastırarak Moritanyaya hakim oldular.Moritanyada 1644 - 74 yılları arasındaki savaşlarda Beni Hassan kabilesinin Hassanileröncülüğündeki Yemenli Arapları bölgeden çıkarma girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.Beni Hassan kabilesinin soyundan gelenler, yani Hassaniler buradaki Mağrib toplumunun bir anlamda üst sınıfını oluşturdular denebilir. Bununla beraber buradaki bir çok Berberi kavim Yemen soyundan geldiklerini iddia etse de buna pek az kanıt bulunabilmiştir.Fransızlar, 1800lerin sonlarından itibaren bölgeyi bugünkü Moritanya topraklarını kolonisi haline getirdi.Moritanya 1920den itibaren sekiz eyaletten oluşan Fransız BatıAfrikasının bireyaleti oldu. Moritanyanın 1960 yılında bağımsızlığını elde etmesiyle başkent Nouakchott kuruldu. Bağımsızlıkla beraber siyah Afrikalı kavimlerHaalpulaar, Soninke,ve Wolof, kalabalık gruplar halinde ülkelerine döndüler. Fransızca eğitim öğretimden geçmiş bu kavimler yeni devlet yönetiminde söz sahibi oldular, orduda yer aldılar. Bir yandan Fransızlar, güneydeki en uzlaşmaz kavimlerden biri olarak görülen Hassanileri bastırma faaliyetlerinde bulunurken bir yandan da iktidar dengeleri değişti, bu durum güneyde yaşayanlarla Mağrib halk arasında yeni bir anlaşmazlığa temel oluşturdu. Geçmişte köle olan ama Araplaştırılmış ve Mağrib toplumu içinde alt sınıfta kabul edilen Haratinler yer alıyordu.Mağribler arasında Moritanyayı bir Arap ülkesi olarak görenlerle bölgenin Mağrip kökenli olmayan asıl sakinlerinin baskın bir rol üstlenmesini isteyenler ayrıştı.Etnik anlaşmazlıklar 1989da yaşanan iç çatışmalarla doruk noktaya ulaşsa da o zamandan bu yana yatışmış görünüyor. Etnik gerginlikler ve hassas bir konu olan kölelik, geçmişte olduğu kadar hala siyasi tartışmaların merkezinde yer alıyor. Moritanyada bir çok grup ülkeyi daha çoğulcu ve çeşitliliğe önem veren bir yer haline getirme yolunda çabalarını sürdürüyor.Moritanya
