Türkiye’de ilk nüfus sayımı1927 yılında yapılmıştır. İkincisi 1935 yılında, daha sonra her 5 yılda bir nüfus sayımları yapılmıştır. 1990 dan sonra alınan kararla her 10 yılda bir sayım yapılacaktı. Ancak 1997 yılında seçmen yaşının düşürülmesinden dolayı tekrar sayım yapıldı. Son yapılan 2000 Genel Nüfus sayımına göre nüfusumuz 67.803.927 olmuştur.
Nüfus Sayımı Yapılmasının Sebepleri
Nüfusun miktarını
Nüfus artış hızını,
Nüfusun dağılışını,
Nüfusun yaş , cinsiyet durumunu,
Köy-kent nüfusunu,
Çalışan nüfusun sektörlere göre dağılışını,
Eğitim durumunu,
İşsizlik oranını,
Asker çağındakileri
Seçmen sayısını öğrenmek gibi sebeplerle sayım yapılır.
NÜFUSUN DAĞILIŞI
Dünya üzerinde nüfusu en fazla olan kıta, Asya kıtasıdır. Ülke ise Çin'dir. Nüfus en az olan kıta Okyanusya (Avustralya) dır. Antarktika kıtasında ise yerleşik hayat yoktur.
Yurdumuzda en az nüfuslanmış bölgemiz Doğu Anadolu Bölgesidir. Bölüm ise Hakkari Bölümüdür. Nüfusu en fazla olan bölgemiz Marmara bölgesidir. Bölüm ise Çatalca-Kocaeli Bölümüdür.
Görüldüğü gibi dünya genelinde ve yurdumuzda nüfus dengeli bir biçimde dağılış göstermemektedir. Bu farklı dağılışta etkili faktörler:
DOĞAL FAKTÖRLER
İKLİM
Çok sıcak ve çok soğuk iklimler seyrek nüfusludur. Yağışların fazla , kışların ılık geçtiği iklim bölgeleri sık nüfusludur. Örnek ; kutup bölgeleri , çöl bölgeleri ve Ekvatorda 1000 m. nin altındaki yerler (yüksek nem ve sıcaklıktan) seyrek nüfusludur.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Ormanların sık ve gür olduğu alanlar seyrek nüfuslanmıştır.Örnek Ekvatoral Bölgede Amazon, Kongo Havzaları gibi.
YER ŞEKİLLERİ
Engebeli yerler; ulaşım şartlarının elverişsizliği, tarım alanlarının kısıtlı olması gibi sebeplerle seyrek nüfusludur.
İklim şartları elverişli olsa bile dağlık kesimler seyrek nüfuslanmıştır. Ör. Dünya üzerinde Alp-Himalaya dağları seyrek nüfusludur. Yurdumuzda ise Menteşe yöresi, Taşeli platosu, Teke yarımadası, Biga yarımadası, Gelibolu yarımadası, Yıldız Dağları Bölümü elverişli iklim şartlarına rağmen seyrek nüfusludur.
SU KAYNAKLARI (AKARSULAR)
Akarsu çevreleri su imkanı ve verimli tarım alanlarından dolayı sık nüfusludur. Bu genellemeye Ekvatoral bölge akarsuları (Amazon, Kongo) ve Kutup iklim bölgesindeki akarsular (Obi, Lena, Yenisey gibi) uymaz.
Sık nüfuslu akarsu havzalarına örnek olarak; İndus, Ganj, Fırat-Dicle, Nil gösterilebilir. Yurdumuzda ; Gediz,Bakırçay, B. ve Küçük Menderes, Sakarya, Seyhan, Ceyhan gibi akarsu çevreleri sık nüfusludur.
KARA VE DENİZ DAĞILIŞI
Dünya nüfusunun büyük bir kısmı kuzey yarım kürede ılıman kuşaktadır. Sebebi karaların geniş alan kaplaması.
BEŞERİ VE EKONOMİK FAKTÖRLER
SANAYİ
Sanayinin gelişmiş olduğu yerler iş imkanından dolayı sık nüfusludur. Ör.İstanbul , Bursa, İzmir, Adana gibi. Dünya üzerinde ise Japonya, Batı Avrupa ülkeleri ve A.B.D’nin doğusu sanayiden dolayı sık nüfusludur.
TARIM
Tarımsal faaliyetlerin gelişmiş olduğu yerler sık nüfusludur. Ör. Akhisar, Çukurova, Bafra ,Çarşamba gibi.
ULAŞIM
Ulaşımın gelişmiş olduğu yerlerde ticarette geliştiği için sık nüfuslanmıştır.
YERALTI KAYNAKLARI (MADENLER)
Yer altı kaynaklarının çıkarıldığı ve işlendiği yerler sık nüfusludur. Ör. Soma, Ereğli, Karabük, Seydişehir gibi.
TURİZM
Turizmin gelişmiş olduğu yerlerde mevsimlik nüfus artışı görülür. Örnek kıyı bölgelerimizde yaz döneminde, Bursa-Uludağ, Bolu-Kartalkaya, Kayseri-Erciyes’ te ise kış döneminde nüfus artar.
TARİHİ FAKTÖRLER
Çok eski uygarlıklara ev sahipliği yapmış yerler nüfusun fazla olduğu yerlerdir. Örnek: İstanbul, Edirne, Konya, Kayseri, Sivas, Bursa, Diyarbakır ve Ş.Urfa gibi.
*** Bir ülkede nüfusun dağılışı büyük ölçüde iklim ve yer şekillerine bağlı ise o ülke geri kalmış, iklim ve yer şekillerinden bağımsız ise gelişmiş ülkedir.
DÜNYA ÜZERİNDEKİ SIK NÜFUSLU BÖLGELER
Muson iklim bölgesi (İndus, Ganj nehirleri, Japonya gibi):iklim ve sanayiden dolayı.
Avrupa ülkeleri :Sanayinin gelişmiş olması.
Kuzey Afrika’da Nil Nehri çevresi
A.B.D’nin doğusu :Sanayinin gelişmiş olması
DÜNYANIN SEYREK NÜFUSLANMIŞ BÖLGELERİ
Dönenceler çevresindeki çöller.
Yüksek dağlık bölgeler
Kutup Bölgeleri
Bataklıklar
Ekvatoral bölgede 1000 metrenin altındaki alanlar.
NÜFUS ARTIŞI
Bir ülkede nüfus artmasında; doğumların ölümlerden fazla olması ve dış göçler etkilidir. Türkiye nüfusunun artmasında en fazla doğum oranlarının yüksekliği etkilidir. Ayrıca sağlık hizmetlerindeki gelişmeler, çocuk ölümlerinin azalması, beslenme şartlarının iyileşmesi ve ortalama insan ömrünün uzaması gösterilebilir.
Türkiye’de en az nüfus artışı 1940-45 yıllarında olmuştur(%010,59). Sebebi ikinci dünya savaşından dolayı genç nüfusun askerde olması(seferberlik durumu) ve kıtlıktır. En fazla nüfus artışı 1955-60 yılları arasında olmuştur (%o 28,58). Savaşların bitmesi, sağlık hizmetlerindeki gelişmeler gösterilebilir.
Hızlı Nüfus Artışının Olumsuz Etkileri
Tüketim artar. İhracat azalır veya ithalat artar.
Demoğrafik ( Nüfusa yapılan yatırım-yol su ,elektrik, konut, hastane, okul gibi) yatırımlar artar.
Tasarruflar azalır.
Kalkınma hızı yavaşlar.
Kişi başına düşen milli gelir azalır.
Konut sıkıntısı olur. Sonuçta gecekondulaşma olur.
İşsizlik artar. İç ve dış göçler artar.
Tarım alanlarının amaç dışı kullanımı artar.
Çevre sorunları artar.
*** Bir ülkede milli gelir sürekli olarak artmasına rağmen ,kişi başına düşen gelir aynı şekilde artmıyorsa , o ülkede nüfus artış hızı fazladır.
***Bir ülkede çalışan nüfusun yaş ortalaması düşük ise , o ülkede doğum oranı yüksektir (nüfus artış hızı fazladır).
*** Bir yerde nüfusun artması ile iş imkanları arasında bir paralellik varsa , orada nüfus artışında dış göçler etkilidir.
Hızlı Nüfus Artışının Olumlu Etkileri
Mal ve hizmetlere talep artar.
Ekonomide çeşitlilik artar.
Ülke savunmasına katkısı olur.
İşçi ücretleri düşer. Dolayısıyla üretim maliyeti azalır.
NÜFUS YOĞUNLUĞU
1. MATEMATİK (aritmetik )NÜFUS YOĞUNLUĞU
2000 yılı nüfus sayımına göre km² ye düşen insan sayısı 83,3 kişidir.
Ülke genelindeki nüfusun yüzde 26'sının bulunduğu Marmara Bölgesi en fazla nüfusa sahip iken, nüfusun yüzde 9'unun bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi en az nüfusa sahiptir.
Bölgeler arasında şehir nüfus oranı en fazla olan bölge Marmara Bölgesi iken en az olan bölge Karadeniz Bölgesi'dir. Marmara Bölgesindeki nüfusun yüzde 79'u, Karadeniz Bölgesindeki nüfusun ise yüzde 49'u şehirlerde bulunmaktadır.
2.TARIMSAL NÜFUS YOĞUNLUĞU
***Tarımsal nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemiz Doğu Anadolu, en az olan bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir.
3. FİZYOLOJİK NÜFUS YOĞUNLUĞU
Türkiye'de 1990 yılında fizyolojik nüfus yoğunluğu km² de 202 kişi iken, 2000 yılında bu rakam 282 kişiye yükselmiştir.
Türkiye'de fizyolojik nüfus yoğunluğu ilden ile farklılık gösterir. Bu farklılıkta; il arazisinin büyüklüğü, tarıma uygunluk ve illerin toplam nüfusları etkilidir.
NÜFUSUN YAPISI
A- YAŞ YAPISI
1. Genç nüfus (0-14 )
Gelişmiş ülkelerde genç nüfusun oranı azdır. Doğum oranı düşük olduğu için. Geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde doğum oranlarının fazlalığından dolayı genç nüfus fazladır. Ülkemizde bu nüfusun (0-14) oranı %29,8 ‘dir. Bu nüfus bağımlı (tüketici) nüfustur.
2. Olgun Nüfus (15-64 yaş)
Çalışan (etkin ) nüfustur. Gelişmiş ülkelerde bu nüfus fazla iken, diğerlerinde azdır. Ülkemizde bu nüfusun oranı % 64,5 dir.
3. İhtiyar Nüfus(65 +)
Genç nüfus kadar olmasa da tüketici nüfustur. Gelişmiş ülkelerde ortalama yaşam süresi daha uzun olduğu için bu nüfusun oranı yüksektir. Ülkemizde bu nüfusun oranı %5,7 dir.
Türkiyede Nüfus Ve Nüfus Sayımları By: By.TuRuT Date: January 23, 2010, 03:50:39 AM
teşekkürler
Ynt: Türkiyede Nüfus Ve Nüfus Sayımları By: TwiLight Date: November 14, 2010, 12:31:23 AM
Teşekkürler
Ynt: Türkiyede Nüfus Ve Nüfus Sayımları By: DnzCnn Date: November 28, 2010, 11:41:11 AM
Bnm Bildiğim Eskiden Nufs Sayımlarında Dışarı Çıkma Yasağı Olurdu Değilmi
Ynt: Türkiyede Nüfus Ve Nüfus Sayımları By: Liza Date: July 14, 2012, 07:45:08 PM
Bnm Bildiğim Eskiden Nufs Sayımlarında Dışarı Çıkma Yasağı Olurdu Değilmi
Evet ben de duymuştum, öyle olurmuş.
