Çabukluk: Kişinin bütün vücudunu veya bir kısmını en kısa sürede hareket ettirebilmesidir. Başka bir tanımlamayla çabukluk; kasların mümkün olan en kısa zaman içerisinde dış dirençlere karşı vücudun veya vücudun bir kısmının dirence rağmen eklemleri hareket ettirebilme özelliğidir. Fiziksel olarak çabukluk ani hızdır. Yani cismin aldığı yolun gerekli zaman oranının bu zaman sıfıra yaklaştığı vakit aldığı limit değerdir. (T.bağırgan,Sürat çalışmaları)
Hız: Fiziksel açıdan bakıldığında hız ile süratin çoğu kez birbiriyle aynı olarak nitelendirildiğini görürüz. Bu doğru değildir. Hız hareket eden bir nesneye etki eden ve bu nesneyi ivmelendiren kuvvet sonucudur ve sporda ortalama hız sürat olarak adlandırılır.
SÜRAT: Bir kişinin kendini bir yerden başka bir yere en kısa zamanda taşıyabilme özelliğidir
Gundlach (1968) sürati en büyük hızla ilerleyebilme olarak tanımlamaktadır. Fakat bu temel özellik olan sürati anlatmaya yetmez. Bazı sürat özellikleri kombine özellikler olarak görülmektedir.(çabuk kuvvet,süratte devamlılık)Bu açıdan sürat antrenmanı karmaşık bir antrenman yapısı gösterir. Çok basit olarak sürat bir uyarıya çabuk tepki göstermek ve hareketi yüksek bir hızla yapabilmek olarak tanımlanır.
* Sürat aynı zamanda yeni bir etki sebebidir. Hareket için süre ne kadar kısa ise sürat o kadar yüksektir. Süratin tekniğin yanı sıra kuvvetle hem de çabuk kuvvetle ve çabuklukla yakın ilgisi vardır.
* Sürat bir kütleye,bir kuvvetin etkilemesi sonucunda doğar. süratin kuvvete olan bağımlılığı direk bağımlılıktır. çünkü sürat,kuvvet olmadan geliştirilemez. eğer sporcunun azami hızının geliştirilmesi isteniyorsa büyük kuvvetleri de geliştirebilecek durumda olması gerekir. burada erişilen hız yüksekliği kuvvetin etkisine bağlıdır Bu da nesnenin hızı i
le nesnenin ağırlığının çarpımıdır. .(MetrexKg/sn).Azami hareket hızları sadece dış dirençlerle yapılan hareketlerde mümkündür. Dış dirençler arttıkça hareket hızı azalır. Bu açıdan dinamik ve statik maksimal kuvvet seviyesine göre kaliteli sprinterin verimi belirlenemez. Verim artışında çabuk kuvvetin etkisi önem kazanır.
* Devirli sürat sporlarında uyarı sonucunda kasılıp gevşeme süreci yüksek frekansla olur. Buna göre merkezi sinir sisteminin arka arkaya çabuk tekrarlanan ve patlayıcı olarak mümkün olduğu kadar çok kas gurubu harekete geçirici yüksek frekanslı uyaranlar vermesi gerekmektedir. Bu sinir sistemi ve kassal ilişkinin bir arada oluşturdukları hareketlilik yeteneğine bağlıdır. Burada kasılma ve gevşeme çabuk olarak değişmektedir.
* Sürat özelliğinin biçimsel farklılıkları (reaksiyon süresi hareket hızı hareket frekansı) sürekli bir metodik geçerlilik ortaya koyarlar.
(T.bağırgan,Sürat çalışmaları)
SÜRATİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER:
* Kas lifinin tipi.(Fast twich FT) fazla olmalıdır.
* Gonglion (sinir hücresi
) hücrenin büyüklüğü.
* Maksimal kuvvet ve koordinasyon
* Çabuk kuvvet.
* ATP ve CP. (bunlar çalışmaya bağlı olarak gelişir.
* Kas boyunun uzunlu
ğu.
* Motivasyon
* Isınma.
* doping
SÜRATİN TÜRLERİ:
* Reaksiyon sürati.
* İvmelenme
* Maksimal sürat
* Süratte devamlılık.
REAKSİYON SÜRATİ :
Bir etkiye karşı kasın göstermiş olduğu ilk tepki süratine reaksiyon süresi denir. Bunun sonunda gösterilen tepkinin sürati de reaksiyon süratidir. Diğer bir deyimle reaksiyon sürati bir hareketin gerçekleşmesi için algılama ve tepki gösterme yeteneğidir. Reaksiyon zamanı içerisinde farklı işlemler olmaktadır.
Bunlar :
* Duyu organlarının uyaranları algılaması
* Uyaranın merkezi sinir sistemine gelmesi ve emrin oluşması
* Oluşan emrin kaslara iletilmesi.
* Süratin oluşabilmesi için dışardan bir uyaranın olması gerekmektedir. bu uyaranlar duyu organları ile algılanır ve duyu sinirleriyle merkezi sinir sistemine gider. Merkezi sinir sistemi gelen bu uyaranları motor sinirler aracılığıyla kaslara iletir. Buna latens süresi denir. Latens süresi ne kad
ar kısa olursa hareket o kadar çabuk yerine getirilir. Buda gonglion hücresinin yapısına bağlıdır. Gonglion hücre ne kadar büyükse elektrik akımı da o kadar hızlı olur.
REAKSİYON SÜRATİNİ GELİŞTİRİCİ ÇALIŞMALAR:
* Ani hareket çıkışları.(8m-10m)
* Ani hareket y
apılarak ve yön değiştirerek yapılan çıkışlar.
* Düşerek yüksek çıkışlar (10m-15m)
* Bayrak değiştirme çalışmaları
* İşaretle ayak bileği çalıştırma.
İVMELENME:
İvme denince hareket etkisinin tanımlanmış bir zaman kesitindeki değişimi anlaşılır. İki zaman noktası arasındaki kuvvet –zaman fonksiyonunun entegrali;kuvvet tepkisel gücünün yada kuvvet etkisinin büyüklüğünü teşkil eder. İvme yolunun uzunluğu sınırlı değilse bu durumda ivmenin özelliği büyüklük üzerinde etkili olmaz ve de büyük güçlerin daha az süre yada küçük güçlerin daha uzun süre etkili olması ivmelendirme için bir şey ifade etmez. Ancak insan anatomisince belirlendiği gibi ivme yolu sınırlı ise optimal ivmelendirme gerçekleştirebilmek için ivme yolunun başından sonuna kadar büyük kuvvetlerin etkili olması gerekir. İvmelenmenin temel olarak iki şekli vardır.
* sakin bir durumdan kazanılan ivme (her türlü start)
* hazırlanan bir harekette ivmelenme (titreşimli etkilemeli hareket gibi)
* ivmelenme yeteneği performansı etkileyen en önemli faktörlerden biri
sidir. Genel olarak 100 metre yarışmasında ilk 30 metre zamanı ivmelenmeyi ölçmek için kullanılmaktadır. Performans düzeyi ne olursa olsun hemen hemen bütün sprinterler 30 ila 60 metreler arasında maksimal süratlerine ulaşmaktadırlar. Ancak ivmelenmenin kalitesi veya başka bir deyişle artma oranı ve ulaşılan maksimal sürat direk olarak performansla, sprinterin kalitesi ile ilgilidir.
İVMELENMEYİ GELİŞTİRİCİ ÇALIŞMALAR:
* koordinasyon koşuları (sprint a-b-c 10m-20m)
* tempo değişim koşuları (60m-120m)
* alçak
ve yüksek çıkış çalışmaları
* skippingler (diz çekmeler)
* deparlenseli koşular
* bayrak değiştirme çalışmaları (15m-30m).
* Tepe koşuları
* Her türlü sıçrama çalışmaları
MAKSiMAL SÜRAT:
Maksimal sürat sprint branşlarının en önemli öğesidir. Bununla birlikte yüksek düzeyde performansın
yüksek maksimal sürat ile yapılacağı kabul edilmektedir. Bir başka deyişle yüksek düzeyde bir performans ancak yüksek maksimal sürat değerleri ile sağlanabilir. Ancak yüksek sürat iyi bir performansın garantisi değildir.
MAKSİMAL SÜRATİ GELİŞTİRİCİ ÇALIŞMALAR:
* Deparlense koşular (15-50m)
* Arttırma koşuları
* yüksek ve alçak çıkışlar
* kontrol ve yarışma koşuları
* sprint a-b-c
* sprint koşuları (20m-80m)
* tempo değişim koşuları (60m-120m)
SÜRATTE DEVAMLILIK:
Elde edilen koşu sırasında ulaşılan hızın Mümkün olduğu kadar uzun süre korunması gerekmektedir. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi ne reaksiyon zamanı,ne ivmelenme nede maksimal sürat performansla her zaman ilişki göstermez. Ancak süratte devamlılık, her zaman performansla ilişki göstermektedir.
SÜRATTE DEVAMLILIĞI GELİŞTİRİCİ ÇALIŞMALAR:
* Maksimal sprint koşuları (60-100m)
* Submaksimal koşular (60m-100m)
* Tepe koşuları
* Dairesel antrenman
* Uzun sıçramalar.
* Tempo değişim koşuları.(60-120m)
SÜRAT KOŞUCULARININ YAPMASI GEREKEN ANTRENMAN ÇEŞİTLERİ :
* Genel Dayanıklılık:
* Genel Kuvvet
* Özel Kuvvet
* Sürat Dayanıklılığı
* Özel Dayanıklılık
* Hareketlilik
* Esneklik
* Yarışma
* Aktif dinlenme
ÇIKIŞ ÇALIŞMALARI:
* Bir sporcu takoza oturmadan önce takoza oturduğunda yapacaklarını beyninde canlandırabilmeli ve aşağıdaki faktörlere göre kendini takoz çıkışına hazırlamalıdır.
* Sporcunun takoz çıkışına başlamadan önce kendini psikolojik olarak buna hazırlaması ve iyi konsantre olması gerekmektedir.
* Takoz bloklarının itildiği hissedebilmeli fakat rahat ve yumuşak olmalıdır.
* Sporcu güçlü olduğunu hissedebilmelidir.
İYİ BİR ÇIKIŞ İÇİN GEREKLİ FAKTÖRLER:
* Yere Ve Bloklara Güçlü Bir şekilde Kuvvet Uygulayabilmek için iyi Bir Bacak Kuvveti,
* Çıkışın ilk Bölümünde Reaksiyon Süresini Kısaltması,
* Hareketliliğin,Koordinasyonun Ve Temel Koşu Mekaniğinin Arttırılıp Düzeltilmesi.
* Çok Tekrarlı Ve Silahla Çıkış Çalışması Yapılması Çıkışı Etkileyen Faktörlerdir.
(Karen DENNIS Sprint starts Track & technique Summer 1985 volume 85 Sf: 15.)
SPRİNT ÇIKIŞ VE İVMELENMESİNDE YENİ GELİŞMELER:
* Kalça yavaş bir şekilde kaldırılmalı ön bacağın yer ile arasındaki açı 65 - 70 derece ve arka bacağın diz açısı140-150 derece olmalıdır.
* Takozu itiş sırasında kollar ve bacaklar uyumlu çalışmalı ve itiş sırasında vücut ağırlık merkezinin yer ile yaptığı açı yaklaşık olarak 40-50 derece arasında olmalıdır.
* Çıkış pozisyonunda vücut ağırlık merkezi ileriye doğru çabuk taşınabilmeli ve ön blok ile arasındaki mesafe yaklaşık olarak 100-120cm olmalıdır
(Remi KORCHEMNY NSA 1992 sf:65.)
SÜRAT KOŞULARINDA BAZI ÖZELLİKLERİ GELİŞTİRİCİ ANTRENMAN METOTLARI:
* Sürat koşuları: yüksek veya orta şiddette olmalı 100-200 metre koşucuları için 100-300m,400 metre koşucuları için 200-600m.dir.
* Tempo değişim koşuları: yüksek veya orta şiddette yapılan 100-200m koşucuları için 100-250m,400m koşucuları için 200-450m arasında yaptırılmalıdır.(Ör:1x150m bunun 50 metresi maksimal, 50 metresi akıcı %60-80,son 50 metresi yine maksimal olarak planlanır.400 metreciler için 1x400m 150m yüksek süratte,150m orta süratte ve son 100m yüksek süratte olacak şekilde planlanır.
* Temel dayanıklılığı geliştirici koşular: temel dayanıklılığı geliştirici en iyi antrenman şekilleri yaygın intervaller ve devam koşularıdır.
* Devam koşuları: dinlenme aralığı olmadan ormanda veya parkta yapılabilen yaklaşık olarak 30 dakika süren ve kalp atım hızı 160-180’geçmeyen koşu çalışmaları.
* Fartlek: dayanıklılığı geliştirir.30 dakika üzerinden yapılır.(Ör 2-3 dk. Devam koşusu,100 metre ivmelenme koşusu,2-3dk. Devam koşusu,50m tepe aşağı koşu,yürüyerek dinlenme,şiddetli bir 200m ve 2-5dk devam koşusu.).
* Yaygın intervaller: 200-600m arasındaki mesafeler üzerinden, çok tekrarlı, düşük şiddetli, az dinlenmeli koşular.
* İnterval devam koşuları: sprinterlerin temel dayanıklılığını geliştirmek için kullanılan iyi bir çalışma şeklidir.1-2km üzerinden kısa aralıklı dinlenmelerle, orta şiddette yapılan koşu çalışmalarıdır.
YAPILACAK BU ÇALIŞMALARDAKİ KOŞU ŞİDDETLERİ:
* Sprint antrenmanları: %90-95 lik submaksimal ve %100 lük maksimal süratte yapılır.
* Dayan
ıklılık antrenmanları: yüksek yarışma hızı. orta ve yavaş süratte olmak üzere ayrılır.(100m ve daha fazla mesafeler).dayanıklılık koşuları mümkün olan en iyi performansın %95 ile yapılır. Orta şiddetteki çalışmalar %90-95 ile,yavaş şiddette yapılan koşu çalışmaları da %70-89 şiddetinde yapılır.
SÜRAT KOŞUCULARINI İLGİLENDİREN BAZI AÇIKLAMALAR:
Basamak şeklinde yapılan koşular:
* %60-90 şiddetinde yapılır. aşağı mesafeden yukarı mesafeye olacağı gibi yukarı mesafeden aşağı mesafeye doğruda yapılabilir. Ör: 500-400-300m veya 300-400-500m.
PİRAMİT ŞEKLİNDE YAPILAN KOŞULAR:
* %60-90 şiddetinde çıkış ve iniş şeklinde yapılır. Ör: 20-30-40-50m-40-30-20m
* Sonsuz tekrarlı koşul
ar :
* Genellikle 70m üzerinden 4-30 tekrarlı submaksimal koşular.
MERDİVEN ÇALIŞMALARI:
* Yukarı veya aşağıya doğru yapılan; koşular, sıçramalar, hoplamalar ,atlamalar.
FARTLEK:
* Jog,uzun adımlarla yürüme,jog sprint,lideri takip etme şeklinde yapılan çalışmaz.
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: Mavi_Kiyamet Date: October 05, 2009, 03:28:29 PM
TesekkürLer
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: xxMurdeRxx Date: October 26, 2009, 05:50:39 PM
Güzel anlatım.
Ama çok fazla koşmam
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: rizely_-_ Date: November 01, 2009, 11:44:13 AM
TeşekkürLer.
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: korsan1834 Date: December 27, 2009, 07:24:47 PM
teşekkürler paylaştığın için
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: Th3.PisLikk Date: August 16, 2012, 06:39:24 PM
paylasım için sagol
Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: balyagut Date: November 19, 2012, 01:37:07 PM
Antrenman Bilgisi- Tek ders sınavında verdiğim belalı ders
) Önemli konular bunlar..Ynt: Sürat Koşuları Ve Hızlı Koma Metodları Genel Bilgi Antreman. By: phantasos Date: October 21, 2013, 10:21:39 AM
teşekkürler güzel anlatım
