Destan By: Rizeli_Handsome Date: February 23, 2008, 02:21:40 PM Destan milletlerin hayatında büyük yankılar uyandırmış (savaş, göç, istilâ gibi) tarihî olayların (yangın, salgın hastalık, sel, deprem gibi) toplumsal ve doğal olayların çağdan çağa aktarılmış, aktarılırken de hayal unsurlarıyla oluşmuş, süslenmiş, değiştirilmiş manzum söylenceleridir.
Destanlar, Araplar'da "esastır ", Batı'da "myth" olarak adlandırılır. Destanlar ikiye ayrılır; Yapay ve Doğal Destanlar. Yapay Destanlar: yazarı belli olan,daha yakın zamanda yazılan ve olağanüstü durumlara az yer veren bir destan türü iken, Doğal Destanlar: anonim( yazarı belli olmayan),ilkel dönemde yaşanmış olayları konu alan ve sözlü destan türüdür. Destanlar İslamiyet'in kabulünden önceki Türk Edebiyatı kategorisine aittirler. Ayrıca da çok uzun yazılardırlar. Destanlar 3 safhadan oluşur:
Halkın benliğinde iz bırakan olaylar ve bunda rol oynayan kahramanlar, Olayın ağızdan ağıza aktarılması, Yazıya daha sonradan geçirilmesidir. Milletlerin toplumu derinden etkileyen, tarihi önem arz eden önemli olaylarını (doğal afetler, savaşlar, göç, yangın vb.) konu edinirler. Çoğu kez manzum olurlar. Tarih, etnografya, folklor gibi bilimler destanlardaki bilgilerden yararlanır.
Türk Destanları :
Türk destanları, Türk destanları, kâinatın, insanın, kadının ve erkeğin yaradılışı; Türk milletinin doğuşu, çeşitli Türk devletlerinin kuruluş, gelişme, çöküşleri, zafer ve yenilgileri gibi konularla beraber pek çok sebep açıklayıcı efsaneyi de içinde barındırır. Bütün dünya edebiyatlarında olduğu gibi Türk edebiyatının da ilk örnekleri destanlardır
Sözlü Edebiyat Sagu Koşuk Sav Destan
İslamiyet'ten Önceki Destanlar 1. Altay - Yakut Yaratılış destanı 2.Sakalar Dönemi a.Alp Er Tunga Destanı b.Şu Destanı 3.Hun Dönemi Oğuz Kağan Destanı Atilla Destanı 4.Gök Türk Dönemi a.Bozkurt Destanı b.Ergenekon Destanı 5.Uygur Dönemi a. Türeyiş destanı b. Göç Destanı İslamiyet'in Kabulünden Sonraki Destanlar 1.Karahanlı Dönemi Satuk Buğra Han Destanı 2.Kazak-Kırgız Kültür Dâiresi Manas destanı 3.Türk-Moğol Kültür Dâiresi Cengiz-name 4.Tatar-Kırım Timur ve Edige Destanları 5.Selçuklu-Beylikler ve Osmanlı Dönemleri a. Seyid Battal Gazi Destanı b. Danişmend Gazi Destanı c. Köroğlu Destanı d. Saltukname
Alpamış Destanı Orta Asyanın bütününde bilinir; en cok basımı yapılmış destandır.
Saka Destanı İskit Türkleri’ne aittir. Bu destan zinciri içinde Alp Er Tunga ve Şu parçaları bulunur. Bunlar Kaşgarlı Mahmut’u Divanü Lugati-t-Türk adlı eserinde yer almıştır.
Oğuz Kağan Destanı 14’üncü yüzyılda derlenmiş özet nitelikte bir metindir. Oğuz Kağan’ın doğumu ve üstün nitelikleri, askeri başarıları ve ülkeyi oğulları arasında pay edişi anlatılır.
Oğuz Türkleri’nden günümüze gelen tek destan metni ise Dede Korkut Kitabı’dır. Bayındır Han soyundan geldikleri sanılan Akkoyunlular’ın egemen olduğu Kuzeydoğu Anadolu’daki olaylar ve Müslüman Oğuzlar’ın yaşamı anlatılır.
Göktürk Destanları çeşitli parçalardan oluşmuştur. Bozkurt parçasında Göktürkler’in bir boz kurdun soyundan geldikleri, Ergenekon parçasında ise Ergenkon’a sığınmaları, çoğalıp buraya sığmayınca dağı eriterek dış dünyaya çıkmaları anlatılır. Köroğlu parçasında, göçebe Oğuzlar’ın Horasan ve Hazar’da İranlılarla savaşlarından sözedilir. Bunlardan biri de Ergenekon Destanıdır.
Manas Destanı’nda Kırgız Türkleri'nin putperest Kalmuk ve Çinliler’le savaşları vardır.
Anadolu Türk destanlarından Saltukname(Saltuk-nâme), Sarı Saltuk, Batı Anadolu ve Rumeli olayları anlatır.
Cengiz Han Destanı Moğol istilasından sonra Kıpçak bozkırlarında ve eski Uygurların yaşadığı bölgelerdeki olayları anlatır.
Timur Destanı Timur’un savaşları ve kişiliğine yer verir.
Danişmend Gazi Destanı’nda Türklerin Anadolu’yu ele geçirmeleri anlatılır.
Battal Gazi Destanı’nda da Anadolu’daki Türk-Bizans savaşları yer alır.Ynt: Destan By: Musty-mLk Date: April 06, 2008, 10:16:18 PM payLa$im için saoLYnt: Destan By: By.CeZa Date: April 16, 2008, 05:33:01 PM bilgiler için teşekkürler..Ynt: Destan By: XxX_ebrush_XxX Date: May 24, 2008, 03:26:05 PM TşkLR.Ynt: Destan By: dreamily Date: August 17, 2008, 12:09:33 AM emeğine sağlıkYnt: Destan By: ^yavuz53^ Date: September 14, 2008, 09:43:10 PM paylastığın için tnks ellerine sağlıkYnt: Destan By: RiZeLi_MeHMeT Date: February 02, 2009, 11:15:22 PM bunu edebiyat dersinde görmüşdük & paylaşım için saolYnt: Destan By: Hipokondriyak Date: February 03, 2009, 12:18:40 AM Bılgılerın ıcın saol (:Ynt: Destan By: [--mavish--] Date: February 05, 2009, 09:54:38 PM paylaşım için sağolYnt: Destan By: cadı_kız Date: February 21, 2010, 01:49:00 PM edebiyat dersinde görmüştüm zati saol Ynt: Destan By: EmpaThy Date: July 28, 2011, 09:13:55 AM Emeğine sağLık, teşekkürLer.
