Aral Gölü

Aral Gölü Nerededir - Aral Gölü Hakkında - Aral Gölü Resimleri - Aral Gölü Uzunluğu

Aral Gölü (Kazakça: Арал Теңізі (Aral Teñizi); Özbekçe: Orol Dengizi; Rusça: Аральскοе Мοре (Aral'skoye More): Tacikçe: Баҳри Арал (Bahri Aral); Farsça: دریاچه خوارزم (Daryâche-ye Khârazm), Kazakistan - Karakalpakistan (Özbekistan) sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68,000 km² yüzölçümüyle Asya’nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %10'una kadar gerilemiştir.

Küçülme

Sovyetler Birliği döneminde 1960'lı yılların başında, ekonomistler Özbekistan ve Kazakistan'daki pamuk ekiminin yoğunlaştırılması kararını alırlar. Arazileri sulamak için, Aral Gölü'nü besleyen Ceyhun ve Seyhun nehir suları yönlendirilir.

1960'lı yıllardan beri gölü yeterince besleyememektedir. Sıcaklarında etkisiyle kuruyan göl alanı %80 oranında küçülmüştür. Göl suları 150 km içeri çekilmiş durumdadır.

Böylece 20 ile 60 km3 tatlı su yönlendirilir ve gölün su seviyesi: 1960'larda senede yaklaşık 20 cm , 1970'lerde senede 50-60 cm ve 1980'lerde senede 80-90 cm azalır. 1989'da ise Aral Gölü ikiye ayrılır: Göçük göl (kuzey) ve Büyük göl (güney). 1960'ta yüzölçümü 68.000 km2 olan Aral Gölü, 2005'te 3/4 oranında küçülmüştür.

Gölün küçülmesiyle birlikte suyunun tuz oranı artması da ilerlemektedir. Bu tuzlanmadan dolayı birçok balık türlerinin nesli tükenmiştir.

Aral gölünün balıkçılarının ticari durumunu tekrar düzeltmek için Hollandalı bir bilimcinin ilginç fikri üzerine Aral Gölüne tuzlu su balık türleri yerleştirilmiştir. Şu an Aral balıkçilarının bazıları örneğin Kalkan balıgı avıyla geçinmektedir.

Konum

Batı Türkistan’da Özbekistan ile Kazakistan arasındaki gölün büyük kısmı Özbekistan’a dahildir. Asya’nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüdür. Yüzölçümü 64.500 kilometrekare ile 68.700 kilometrekare arasında değişir. Büyüklük sırasına göre; Hazar Denizi, Superior (Kuzey Amerika), Victoria (Afrika) göllerinden sonra gelir.

Jeolojik "Diluvyal devirde" Aral Gölünün yüzeyi daha yüksekte olup güney tarafından Hazar Denizi ile bağlantısı vardı. Karakum, Kızılkum ve Üstyurt çölleriyle çevrilidir. Gölün bulunduğu bölgede yazları çok sıcak geçen kurak bir iklim hüküm sürer. Akarsuların göle su taşımalarına rağmen buharlaşma, gelen sudan daha fazladır. Bu bakımdan göl gittikçe küçülmektedir.

En derin yeri 68 metrelik bir çukurdur. Geri kalan kısmının derinliği 20 metreyi geçmez. Gölün denizden yüksekliği 48, Hazar denizinden yüksekliği 78 metredir. Genişliği 228 ve uzunluğu 420 kilometredir. Tuzluluk derecesi düşüktür (% 0,0103).

Gölün batı kıyıları dik, doğu ve güney kıyıları düz ve yassı, kuzey kıyıları girintili çıkıntılıdır. Aral Gölüne Amuderya ve Siri Derya nehirleri dökülür. Ayrıca etrafındaki yüksek dağların su kaynakları ile beslenir. Etrafı çöl olduğundan göl kenarında şehir yoktur. Göle Taşkent-Orenburg demiryolu yakındır.

Aral Gölünde irili ufaklı pekçok ada ve adacıklar vardır. Bol miktarda balık bulunur. Bilhassa sazan balığı bakımından çok zengindir. “Hazar’ı Aral’a Birleştirme Projesi” üzerinde çalışılmaktadır. Bu projeye göre, Obi ırmağının suları Aral’a akıtılarak, Aral Gölü ile Hazar Denizi bir kanalla birleştirilmek istenmektedir.

Aral Gölü etrafında nüfus kesafeti (yoğunluğu) azdır. Bunlar da Aral gölünde balıkçılıkla uğraşanlardır. Amuderya ve Siriderya nehirleri aşırı derecede alüvyon taşıdıklarından göl dolmakta ve küçülmektedir. Karadeniz-Hazar Denizi ve Aral Gölü birbirine yakın ve aynı çizgi üzerindedirler. Aral Gölü çevresi beş bin senelik bir devrede Türkler için mühim bir yerleşim merkezi olmuştur.

Benzer Konular
	Konu Başlığı	Başlatan	Yanıtlar	Görüntü	Son Mesaj
	Taş Ve Ten - Inci Aral Kitaplar Hakkında Bilgi ve Özetler	By.CeZa	3	1611	Ocak 01, 2014, 08:50:58 ÖS Gönderen : zagaga
	20. Enka Kültür Sanat Kış Etkinlikleri, 4 Kasım-23 Aralık Sinema & Tiyatro ve Festivaller.	[MasaL]	1	995	Kasım 25, 2008, 08:42:56 ÖS Gönderen : HuNTeR-DeViL
	Power Turk Top 20 Aralık 2009 Albüm Tanıtım	By.TuRuT	4	1498	Temmuz 23, 2010, 03:47:19 ÖÖ Gönderen : Mavi_Kiyamet
	Coşkun Aral Kim, Kimdir ?	Liza	0	1015	Kasım 25, 2011, 12:09:36 ÖS Gönderen : Liza
	Dünyanın 4. Büyük Gölü Olan Aral Gölü Tamamen Kurudu Güncel Haberler	Bendis	0	677	Eylül 30, 2014, 01:19:30 ÖS Gönderen : Bendis