boşanma aşamasında çocukların psikolojisi - boşanan eşler çocuğuna nasıl davranmalı

Boşanma her çocuk için travmatik bir olaydır. Bu yüzden çocuğun ayrılık öncesinde hazırlanması çok önemlidir. Çocuk boşanmaya hazırlandıklarında; başına geleceklerle daha kolay baş edebilir, kendine ve ailesine güvenini yitirmez.


Çocuklarınızla ayrılık veya boşanmayla ilgili konuşmanın bir tek iyi yolu yoktur. Bu konuda ne söyleyeceğiniz sizin içinde bulunduğunuz şartlara ve çocuğunuzun yaşına bağlıdır. Ama yine de bu zor konuyu çocuğunuza incitmeden ve kırmadan anlatmanın belli başlı ana hatları vardır.


- Çocuğunuzla konuşmak için vaktinizin çok olduğu ve evde olduğunuz bir zamanı seçin!


Böyle önemli bir haberi parkta, lokantada ya da benzeri bir yerde vermeyin. Çocuğunuzla onun veya sizin okula ya da işe gitmek üzere olduğunuz bir zamanı seçmeyin. Verdiğiniz haberi sindirmesi, sorular sorması, isterse ağlaması ve kendini güvende hissedebilmesi için size sarılması için zaman verin.


- Çocuğunuzla duygusal olarak sakin olduğunuz bir anda konuşun!


Evliliğiniz bittiği için ne kadar üzgün veya kızgın olursanız olun, kendi duygusal yükünüzü çocuğunuza taşıtmayın. Tabii ki, kızgınlığınızı ve üzüntünüzü çocuğunuzla paylaşabilirsiniz ama sakin olmaya çalışın.


- Boşanma kararınızı çocuğunuza nasıl anlatmalısınız?


En kötü evliliklerde bile ayrılma kararı çocuğu incitir. Bu incinmeyi yok etmeniz mümkün değildir, ama bu haberi nasıl verdiğiniz tepkilerin şiddetini azaltmanızda yardımcı olacaktır.


Ayrılma kararı çocuğa iki ebeveyn tarafından bildirilmelidir!


İki ebeveyn kararı beraber verirse, çocuk kararı kabul edecektir. Eğer bu haberi ebeveynlerden biri tek başına verirse, çocuk bir kavga olduğunu ve diğer ebeveynin bu durumu düzeltmek için geri döneceğini düşünür. Bu kararı beraber açıklamak çocuğunuzun tamamen farklı iki değişik ve birbiriyle çelişen hikaye duyma olasılığını da azaltacaktır. Eğer eşiniz siz bu haberi verirken yanınızda olamayacaksa, konuşmanızdan hemen sonra çocukla konuşmasını veya ona yazmasını sağlayın. Mümkün olan zamanda ise çocuklar bu bilgileri iki ebeveynden de duymak ister.


Diğer taraftan eşiniz hastalık veya ortadan yok olma gibi sebeplerden dolayı uygun olmayabilir ve bu yüzden bu konuşmayı tek başına yapmanız gerekebilir. Bu durumda eşinizin sessizliğini ‘Baban (annen) hasta ve şu anda seninle konuşması mümkün değil. Ama ben buradayım ve istediğin zaman benimle konuşabilirsin’ şeklinde açıklayabilirsiniz.


- Bütün çocuklarınızla aynı anda konuşun!


Kardeşlerin varlığı şoku hafifletebilir, güven ve ailenin devamlılığı hissini verir. Ayrıca daha küçük çocuklar daha büyük olanlardan destek ve olanlarla ilgili açıklama alabilirler. Büyük çocuklara olayı daha detaylı anlatmak için yalnız konuşabilirsiniz ama ilk konuşma bütün çocuklar beraberken yapılmalıdır.


- Direkt olun!


Çocuklarla konuşurken boşanmayla ilgili yalan söylemeyin, bahane bulmayın ve yanlış sözler vermeyin; yani dürüst olun. Durumu tereddüt etmeden anlatmanız sonucun ciddiyetini anlamalarını sağlayacaktır.


- Dürüst olun!


Gerçekleşmeyecek şeyler için söz vermeyin, bilmediğiniz konularda bilmediğinizi söyleyin. Söylediğiniz gerçekle ilgili olmayan hiçbir şey peşinizi bırakmaz.


Çocuklarınıza ayrılma kararınızla ilgili ne anlatmalısınız?


Çocuklarınızla boşanma kararınızla ilgili konuşmaya karar verdiğinizde, üç amaca ulaşmayı hedeflemelisiniz:


-İki ebeveynin de sevgisinin süreceği konusunda güven vermek


- Kesinlikle suçlu olmadığını belirtmek


- Hayatında olabilecek değişiklikleri net olarak açıklamak


Konuşmayı direkt bir şekilde başlatın. ‘Annen ve baban beraber yaşamaktan mutlu değiller ve bu yüzden boşanıp ayrı evlerde yaşamanın en iyisi olacağına karar verdik. İkimiz de seni çok seviyoruz ve her zaman senin annen ve baban olacağız.’ şeklinde bir konuşma yapabilirsiniz.


Haberi verdikten sonra, çocuğunuz soru sormaya başlayabilir veya siz daha fazla detay vermek isteyebilirsiniz. Genellikle çocukların kafasındaki soru ‘Neden’dir.


Çocukların boşanmayla ilgili incitici bütün detayları bilmesine gerek yoktur. Aldatma, madde kullanımı vb. yetişkin nedenleridir ve çocuğun bilmesi gereken, sizin daha fazla beraber olamayacağınız ve ayrılacağınızdır.


Çocuğunuza bu kararın birdenbire alınmadığını belirtin. ‘Uzun zamandır bazı şeyleri düzeltmeye çalıştık ve bu konu üstünde gerçekten çok düşündük. En sonunda beraber yaşamamızın mümkün olmadığına karar verdik.’ diyebilirsiniz.


Eğer çocuğunuz sizi daha fazla detay vermeniz için zorlarsa, sorunların kişisel ve ebeveynler arasında olduğunu belirtin.


Daha sonra konuyu detaylardan uzaklaştırın ve ‘Ayrılığımız seni etkileyecek, bu yüzden olanlarla ilgili seninle konuşmak istedik.’ diyerek konuyu çocuğunuza çevirin. Sonuçta bu çocuğunuzu en çok ilgilendiren konudur. ‘YA BEN?’


Yapmanız ve yapmamanız gerekenler


Yapın!


- Çocuğunuzu hisleri hakkında konuşması için yüreklendirin ve sorular sorun.


- Endişelerini dikkatle dinleyin.


- Kendi isteğiniz de bu yönde olsa bile, çocuğunuzu boşanma olayının sona ereceği ve annesiyle babasının tekrar mutlu yuvasına kavuşacağı düşüncesinden vazgeçirin.


- Unutmayın ki çocuklarınızla bir kez konuşmak yeterli değildir. Tekrarlanan konuşmalar çocuklarınıza acı haberi sindirme ve gerçeği kabullenme şansı verecektir.


- Boşanmanın çocuklarınızın hatası olmadığını sıkça tekrarlayın.


- Çocuklarınıza iki ebeveynin de onları çok sevdiğini ve her zaman da seveceğini anlatın.


Yapmayın!


- Karasız durmayın. Eğer boşanacaksanız bunu açık kapı bırakmayacak bir şekilde söyleyin. Unutmayın; belirsizlik gerginliği arttırır.


- Suç kesinlikle onun olsa bile eski eşinizi suçlamayın.


- Çocukların önünde eski eşinizi kötülemeyin.


- Çocuklarınızın asla bir tarafı seçmelerini istemeyin.


- Çocuklarınızdan duygusal destek istemeyin.


- ‘Güçlü ol. Bize ne kadar dayanıklı olduğunu göster’ gibi cümlelerle duygusal ifadelerini söyleme isteğini kırmayın.


- ‘Zaten babanı (anneni) pek fazla görmüyordun.’ gibi cümlelerle kaybını küçümsemeyin.


Profesyonel yardıma ne zaman başvurmalısınız?


Çoğu çocuk ve ebeveyn boşanmanın getirdiği sonuçlara adapte olabiliyorsa da bazı durumlarda profesyonel yardım faydalı olabilir. Siz veya çocuklarınız uzun ağlama krizleri, ciddi depresyon veya kaygı, okul veya iş performansında düşüş ya da altı haftayı geçen öfke nöbetleri gibi sıkıntı semptomları gösteriyorsanız, bireysel veya aile terapisi acıyı azaltmada, gelecekte oluşabilecek sorunları önlemede ve duygusal destek vermekte yardımcı olabilir.


İlk altı aylık alışma döneminden sonra bile boşanmanızın çocuklarınız üzerinde majör etkileri olacaktır. Hayatlarının geri kalanında boşanma; tatillerini, doğum günlerini, mezuniyetlerini ve benzeri durumlarını etkileyecektir. Çocuklarınızın yaşları ve ihtiyaçları değiştikçe duyguları ve endişeleriyle ilgili onlarla konuşmak için ciddi bir çaba sarf etmeniz gerekecektir.