Çocuklarda kanser riski ölçülerek erken teşhis ve önleyici tedavi imkânı ortaya çıkıyor. Bazı kanser türlerinde ise genetik ayıklama ile çocuk anne karnındayken risk ortadan kaldırılıyor..

Chicago Üniversitesi Aile Kanser Kliniği Başkanı Prof. Dr. Kenan Önel ailesinde kanser geçmişi bulunan kişilere çocukları için alacakları önlemler hakkında bilgi verdi. Prof. Dr. Kenan Önel, Amerika'da 'en iyiler' listesinde yer alan kliniğinde SABAH'ın sorularını yanıtladı:

* Çocukların kanser riski ölçülmeli mi?
Yakın akrabalarında genç yaşta kanser görülüyorsa ki genç yaşta kanser 65 yaşından önce görülen kanser anlamına gelir, bu durumda çocukların kanser riskini ölçmek gerekiyor. Ona göre çocukların riskten tamamen korunması ya da erken teşhis mümkün oluyor. Örneğin ailede bağırsak kanseri varsa 40-50 yaşında başlaması gereken kolonoskopiyi 11 yaşında başlatabiliyoruz. Yine meme kanseri taraması ergenlik dönemiyle birlikte başlayabiliyor.

P53 GENİ BÜYÜK RİSK
* Henüz doğmadan, çocukların kanser riski taşıyıp taşımadığı anlaşılabilir mi?
Anne ve babada erken dönemde kanser görüldüyse ve ailede bu, süre gelen bir durumsa o zaman P53 denen kanser genine bebek henüz anne karnındayken bakılması mümkün. P53 genini taşıyan çocuk dünyaya geldiğinde büyük ölçüde kanser riski taşıyacaktır. Bu beş yaşında da olabilir, 50 yaşında da... Bu geni taşıyan çocukları diğer imkânlarla şimdilik kanserden korumamız zor. Bu durumda aile bunun testini yaptırıp çocuğu doğurup doğurmamaya karar verebilir. Bu tamamen ailenin kendi kararıdır ama biz bazı ailelere bu testi yaptırmalarını özellikle öneriyoruz.

* Anne karnında kanser testi zor mu?
Hayır, bir kan testi ile bir haftada belirlenebiliyor. Daha sonra bu çocuğu aldırıp aldırmamaya aileler kendileri karar veriyorlar. Ama en azından kanser riski yüksek bir çocuk dünyaya getirmeye hazırlıklı oluyorlar.

* Anne karnına girmeden, çocuk kanserli genlerden genetik ayıklama ile ayıklanamaz mı?
Bazı kanserler için bu yapılabilir. Ama P53 geninin ayıklanması şu anda mümkün değil çünkü bu mutasyona uğruyor ve çok farklı şekillerde ortaya çıkabiliyor. Bununla birlikte meme kanseri ailede çok fazlaysa ve bu P53 geninden meydana gelmiyorsa ayıklanabiliyor. Ama bu tıp dünyasında tartışma konusu. Çünkü meme kanseri erk en teşhis ile korunulabilen bir hastalık. Bunun için genetik ayıklamaya gerek olmayabilir. Ayrıca tedavisi başarılı.

* Çocukların kanser riski nasıl ölçülebilir?
Bu karmaşık bir durum. Kanser geni taşıyıp taşımadığı bir kan testi ile belirlenebiliyor. Ancak diğer yetişkin kanserleri konusunda bir risk taşıyıp taşımadığının anlaşılması için ailenin kararı gerekiyor. Biz bu durumda yaşamsal önlemler paketi tavsiye edip 18 yaşında gençlerin bu test konusunda kendi kararlarını kendilerinin vermesini tavsiye ediyoruz. Ancak o zamana kadar bazı kontrollerin yapılmasını istiyoruz. Çünkü anne ya da babasında genç yaşta kanser bulunan bir çocuğun kansere yakalanma riski yüzde 50'dir. Ama belki hayatı boyunca hiç yakalanmayacaktır.

OBEZİTEDEN UZAK TUTUN
* Çocuklarımızı kanserden korumak için yapabileceğimiz en kolay şey nedir?
Onları obeziteden uzak tutmaktır. Şişmanlık çocuklarda da büyük sorun ve kanserin en önemli nedenlerinden biri.

* Bilgisayar ve cep telefonu kanser nedeni olabilir mi?
Cep telefonları ve bilgisayara dair bugüne kadar anlatılan pek çok şey var ama kanıtlanmış bir şey yok. Şu anda bu tartışmaya açık bir konu. Tam olarak bulamıyoruz. Bunun etkisi var mı, yok mu? Benim şahsi fikrim ben mesela cep telefonumu cebimde taşımıyorum, çantamda taşıyorum. Taşıyacaksam da pil tarafı dışarıya doğru oluyor. Çocuklarımın da cep telefonu var ama onlara da aynı şeyi öneriyorum.