İttahat ve terakki; her şeyden önce türk ulusçuluğunu bir ideoloji haline getirmeye çalışmışlardır.Ziya Gökalp (1876-1924) ittahat ve terakkinin ideoloğudur.türkçülük bilincini yerleştirmeye çalışmışlardır.islam ile yoğrulmuş ulusçuluğu (Milliyetçilik) Turancılığa kadar giden bir düşünce ırkçı diyebileceğimiz boyutta partide öne çıkıyordu. İlk önce dil ile başlamıştır Türkçülük.
Başlıca düşünce akımları; İslamcılık,; Bütün felaketlerden dolayı islamdan uzaklaşmadan dolayı geldiği ve yeniden islama dönülmesi gerektiğini savunuyorlardı. Osmanlıcılık, Tanzimat ile uygulanan kökleri 2.mahmut zamanına dayanan bu akıma göre, dinleri ulusları inançları ne olursa olsun herkes Osmanlı sayılıyordu. Zengin bir etnik karışım her kesimin birbirine saygılı olması temel alıyordu. Tanzimat ilkeleri ile herkes eşit sayılmış birtek devlet yönetiminde temsil edilmesi kalmıştı.Kişisel Girişim ve Yerinden Yönetim(Teşebbüsi Şahsı ve Ademi Merkeziyet) ; Saraya mensup Prens Selahattin (1877-1948) adlı bir aydının başlattığı bu hareket kişisel girişime değer veren ilk akılcı akımdır.yapılan bütün reformların kişiye değil devlete dönük olduğunu anlayan selahattin insana geniş özgürlüklerin tanınması ve çeşitli etnik grupların federasyona benzer bir şekilde yaşamalarını öneriyordu. Yukarıdaki akımların en tutarlı olanı Türkçülük ve İslamcılıktı ittahatçılar Türkçülüğe önem verdiler ve bu amaçla türk gençlerini yetiştirmek türk kadınlarına bazı haklar tanımak ulusal bir burjuvazi yaratmak için ellerinden geleni yaptılar.
Birleşik Alman imparatorluğunu Prusyanın başkanı Bismarc 1871 de kurdu. Sömürgeci devletler en büyüğü İngiltere ardından Fransa ispanya Portekiz Hollanda ve belçikadır. 1868 yılında Süveyş kanalını Fransızlar açtı ama İngiltere satın aldı. Birinci Dünya savaşının nedenleri ;1914-1918 emperyalist devletler alman imparatorluğunun kurulmasıyla dengeyi yitirdiler.çekişen ekonomik çıkarların yol açtığı gerginlik müthiş bunalıma yol açtı, İngiltere ve fransanın çok pazarını kapan Almanya gerginliğin artmasına neden oluyordu.balkan yarımadası Osmanlı eğemenliğinden çıkınca orada kurulan ve sınırları ekonomik ve doğal yollarla cizilmeyen devletler arasında kıyasıya bir rekabet başladı. Birada yaşayan ıslavlar (Slavlar) en büyükeri Ruslar, polanyalılar (Lehler) çekler slovakla, slovanler, Hırvatlar Bulgarlar ve sırplar belli başlı ıslav uluslarıdır. Berlin barışına göre Bosna Hersek Avusturya Macaristan imparatorluğuna verilmişti. İngiliz ve Almanların çekişmesinden dolayı balkanlar karışıktı sırp ulusçular Bosna herseki kendi toprakları içine almaya çalışıyorlardı.bosna hersek in merkezi olan saraybosnaya gezmek için gelen Avusturya Macaristan imparatorluğu veliahtı ve eşi gezi sırasında sırp teröristlerce 28 haziran 1914 te öldürüldü.bu olay büyük yankı yaptı Avusturya Macaristan hükümeti kendi güvenlik güçlerinin sırbistana giderek bu katilleri yakalamasını istedi bunun üzerine Sırplar kabul etmedi.ve 28 temmuz 1914 te Avusturya Macaristan sırbistana savaş ilan etti.rusya Avusturya macaristana karşı ayaklandı Sırpların yanında yeraldı, 1 agustosta Almanya rusyaya savaş ilan etti. Bu olayı değerlendirmek isteyen fıransaya karşı da Almanya savaş açtı.belçika ise 1839 tarihinde İngiltereninde aralarında bulunduğu devletlerle yansız kabul edilmişti.almanlar bu anlaşmayı bozuyorlardı.bu olay ingiltereyi harekete geçirdi ve 4 ağustosta almanyaya karşı savaş ilan etti. Almanların Rusya İngiltere ve fransaya karşı açtığı savaşa 12 ağustosa kadar Avusturya Macaristan imparatorluğuda katıldı.böylece ittifak (Bağlaşma) grubu oluştu. Diğerleri ise Anlaşma (itilaf) devletleri grubu oluştu. Savaş başında yansızlığını ilan eden İtalya grubunu değiştirdi ve anlaşma devletlerine katıldı. Alman gemisi Goeben ve Breslau Osmanlı limanlarına sığındı ve Osmanlı bu iki gemiyi satın aldığını bildirdi ve gemilerin mürettabatını Osmanlı emrine aldığını duyurdu.28-29 ekim 1914 gecesi bu gemiler Enver paşanın buyruğu ile rus limanlarını bonbalamaya başladı. Ve anlaşma devletleri sırasıyla Osmanlıya savaş ilan ettiler. Doğuda Rusya ile savaş başladı Erzurum Erzincan Muş Bitlis Trabzon Rusların eline geçti 1917 de rusyada ihtilal çıktı ve Rusya savaştan anlaşma yaparak çekildi. 3 mart 1918 brets litovsk anlaşması. Anlaşma gereğince Berlin anlaşmasında bizden aldıkları kars batum ve ardahanı geri verdiler.
Çanakkale cephesi; İngiliz ve Fransız donanmaları rusyaya yardım götürebilmek için 19 şubat 1915 da kumkale ve sebdulbahir mevkilerini bombardımana tuttu.9 ocak 1916 tarihinde gizlice boğazları terk ettiler.
ruslara yardım imkansızlaştı.istanbul kurtuldu. Savaş devam etti.
Irak Kanal ve Filistin Cepheleri: İngilizler ve Araplarla savaşıldı. Irak Cephesi: İngilizlerle savaşıldı Osmanlı bu cephede yenildi.bağdata kadar ilerlediler. Kanal ve Filistin Cephesi: İngilizlerle cemal paşa komutasındaki birliklerimizle savaşıldı.suriyeye kadar geldiler ve savaş bitti. Osmanlının savaşa girmesi sadece rusyayı çökertti.
Wilson ilkeleri; Savaşı kazansa bile hiçbir ülke toprak alamayacaktı.başka devletlerin eğemenliği altındaki uluslara kendilerini yönetme imkanı verilecekti.yenenler yendiklerinden savaş tazminatı almayacaklar.bütün bu işleri düzenleyen bir uluslar arası örgüt kurulacaktı. İlk önce Bulgaristan anlaşma devletleriyle anlaştı ve savaştan çekildi.sonra Osmanlılar çekildi.30 ekim 1918 de. Türk inkılabının hazırlık evresi birinci dünya savaşının bitimiyle başlar. Ziya Gökalp Türkçülük bilincini yerleştirmeyi hedefleyen ideologlardandır. Osmanlıcılık : Osmanlı Devletinde yaşayan dinleri ulusları inançları ne olursa olsun eşit gören sistemdir.
Prens Selahattin Kişisel girişim ve yerinden yönetimin öncüsüdür. Almanların Osmanlı üzerinde eğemenlik kurmak istemesinin sebepleri. İngiliz sömürgelirinde yaşayan Müslümanları ayaklandırmak. Süveyş kanalını kontrol etmek . fazla nüfuslarını batı anadoluya yerleştirmek, Ortadoğu ticari yollarını ele geçirmektir/ Almanyanın II.Wilhem in imparatorluk olmasıyla Osmanlıya yaklaşmasından en fazla İngiltere rahatsız olmuştur. / Rusya panislavizm düşüncesiyle slav ırklarını birliştirmek istemiştir./ Avusturya Macaristan ise bu düşünceye karşı çıkmıştır./ Slav kökenli uluslar Slovaklar Sırplar Bulgarlar Hırvatlar dır (Arnavultlar slav değildir) Bulgaristanın bağlaşıklarıyla birlikte savaşa girmesi Osmanlı ile almanyanın arasını açmıştır./ İngilterenin Hindistan ile olan ulaşımını kesmek için Osmanlı Almanların isteğiyle kanal cephesini açtı./ ilk savaştan çekilen ve anlaşma yapan devlet Bulgaristan dır/ abd nin birinci dünya savaşına katılmasından hemen sonra Wilson ilkeleri yayınlanması gerçekleşmiştir. (Kabilelerin devlet düzenine geçme nedenleri – ortak düşmünlarının olduğunu ortak dili konuştuklarını ortak inanca sahip olduklarını ve ortak ekonomik çıkarlarının olduğunu görmeleridir “ Aynı kral yada bey tarafından yönetilmelerini görmeleri değildir”)/ ittahatçılar Türkçülük akımının savunucusudurlar./

SAVAŞ SONUNDA rus çarlığı yıkıldı Bolşevik ihtilaliyle sosyalist bir devlet kuruldu, alman imparatorluğu yıkıldı II:Wilhem in yurdu terk etmesinden sonra alman cumhuriyeti kuruldu.yeni yönetim anlaşma devletleriyle Versay anlaşması imzaladı eşi görülmemiş bir enflasyon ve işsizlik yaşandı ve 1933 yılında faşist bir rejim kuruldu. Avusturya Macaristan imparatoru I.karl ülkesini terk etti ve Saint Germain anyaşması imzalandı Macaristan la Avusturya ayrı bir devlet haline Macaristan ayrı bir devlet haline geldi. Yugoslavya ve Çekoslavakya yeniden kuruldu. Polanya kuruldu. Yenilenler arasında Bulgaristan ise Neuilly anlaşması imzaladı ve savaştan kurtuldu. Osmanlı imparatorluğu da çöktü 10 ağustos 1920 de imzalanan sevr anlaşması imparatorluğun çöküş belgesi olmuştur topraklarının paylaşılmasını kabul etmiştir.
Yenenlerin Durumu: Birinci dünya savaşı yenen ülkelere de büyük yarar sağlamadı İngiltere bir ekonomik bunalıma sürüklendi.fransa da ağır ekonomik bunalımların etkisiyle demokraside istikrarsızlıklar başladı. Yine ekonomik sıkıntılar yüzünden italyada faşizm iktidar oldu. Abd nin ekonomik durumu bozuldu.
OSMANLI DEVLETİNİ PAYLAŞMA ANLAŞMALARI:
Birinci dünya savaşı öncesi; 19. yüzyıl başında ulusçuluk akımından olumsuz etkilenen Avusturya Osmanlı devleti üzerindeki iddialardan vazgeçmişti. Bununla birlikte rusyayı balkanlarda tek başına bırakmak istemiyordu. Yine aynı dönemde iran da iyice güçsüzleşmiş ve Osmanlı için bir tehdit unsuru olmaktan çıkmıştı. Bu durumda 19. yüzyılın sonlarında kadar Osmanlı ülkesini parçalamak isteyen tek güç Rusya idi. Çünkü boğazları ele geçirmek istiyor açık ve sıcak denizlere ancak bu yolla çıkabilecekti. Fakat rusyanın bu politikasına akdenizde çıkarları olan İngiltere karşı çıkıyordu. İngiltere ortadoğudan İngiliz sömürgelerine uzanan yolun rusyanın denetimine geçmesini istemiyordu.benzer bir politika izleyen Fransa da İngiltere gibi rus saldırıları karşısında zaman zaman Osmanlı yanında yer alıyordu.durumun farkına varan Rusya Almanya Avusturya Macaristan imparatorluğuna yanaştı ve bu üç devlet arasında 18 haziran 1881 yılında üç imparator antlaşması imzalandı. Ancak 19.yüzyıl sonlarında almanyanın önce siyasal birligini kurup sonra sömürgeciliğe yönelmesi, Fransa İngiltere ve Rusya arasında bir yakınlaşmanın başlamasına yol açtı.asıl büyük rakibin Almanya olduğunu anlayan İngiltere, Rusya yı kendi tarafına çekebilmek için bu devlete Osmanlı ülkesini vermeyi kabul etti.bu nedenle Osmanlı üzerindeki geleneksel İngiliz politikası değişti.8-9 haziran 1908 de Reval’de İngiliz kralı ile rus çarı arasında yapılan görüşmede iki hükümdar Osmanlı üzerinde tam anlaşmaya vardılar ve Rusya Osmanlı ülkesi üzerindeki politikasında serbest kaldı.

Birinci Dünya Savaşında ; Birinci dünya savaşının çıkmasından ve Osmanlı devletinin savaşa katılmasından bir süre sonra anlaşma devletleri Osmanlı ülkesini paylaşmak için ilk planı 18 mart 1915 te imzaladılar.bu anlaşmada Rusya nın alacağı yerler belirlendi İtalya nın savaşa katılması ve pay verilmesiyle ilgili 26 nisan 1916 da Londra da yeni bir sözleşme imzalandı. 16 mayıs 1916 da ise sykes-picot anlaşmasıyla arap toraklarının İngiltere ve Fransa arasında pay edilmesi kararlaştırıldı.18 mart 1917 deki Saint jean de maurienne anlaşmasıyla İtalya a verilecek yerlerde karara bağlandı. Bu durumda devletlerin Osmanlı ülkesinden alacakları topraklar şu şekilde belirlendi.
Rusya; midye – enez çizgisinin doğusu, doğu Trakya, İstanbul ve Çanakkale boğazları., İmroz ve Bozcaada doğu Anadolu ve doğu Karadeniz.
İngilizlerin payı: Irak ın büyük bir bölümü , Basra körfezi kıyıları, Ürdün
Fransızların payı: Çukurova bölgesi sivasa kadar uzanan iç Anadolu, iskenderundan lübnana kadar uçanan sahil şeridi, ırak ve suriyede bazı topraklar.
İtalyanların payı : eğe bölgesi Akdeniz bölgesinin Silifke ye kadar uzanan kısmı eğeden bursaya kadar uzanan bölge.
1917 yılında rusyada Bolşevik ihtilalinin çıkması ve bu ülkenin savaştan çekilmesi paylaşma planlarında değişiklik olmasına yol açtı. Anlaşma devletleri Rusya nın payına düşen boğazları kendi ortak yönetimlerine almayı kararlaştırdılar doğu Anadolu yu ise ikiye bölerek güneyinde İngiliz koruyuculuğunda bir bölge ve kuzeyinde bir ermeni devletinin kurulmasına karar verdiler.

Mondros Ateşkes Anlaşması ; ateşkes sözcüğünün mütareke veya silah bırakışması anlamında kullanabiliriz barış görüşmelerinin savaş devam ederken sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi mümkün değildir.bu nedenle barış görüşmeleri için sağlıklı bir ortam hazırlamak amacıyla geniş kapsamlı silah bırakışmasına gidilir.burada barışa ulaşmak için yapılan ateşkesler daha uzun sürebilir. Başka bir deyişle silahlar belirsiz bir süre terk edilir. Buna da ateşkes denir. Bazen yenilenler öyle perişan hale düşerlerki bu durumda kayıtsız şartsız teslim olma söz konusudur.normal ateşkeslerde karşılıklı saygı esastır.teslim olma durumu söz konusu değildir. Mondros ateşkes anlaşması, ittihat ve tekarki hükümetinin sadrazam Talat paşaya ateşkes imzalama yetkisini vermesinden kısa bir süre sonra Talat paşa istifa etti ve yerine Ahmet izzet paşa sadrazam oldu.yeni hükümetin kurulmasından sonra ateşkes görüşmelerine başlandı. Limni adasının Mondros limeninde yapılan görüşmelerde Osmanlı devletinin bahriye nazırı rauf bey anlaşma devletleri ise İngiliz amiral calthorpe temsil etti 5 gün süren görüşmeler sonunda 30 ekim 1918 de Mondros ateşkes anlaşması imzalandı.25 maddelik bu ateşkesin önemli hükümleri şunlardır; boğazlar derhal açılacak ve müstahkem mevziler işgal edilecek, anlaşma devletleri güvenliklerini tehdit eden bir duruma düşerlerse Osmanlı ülkesinin diledikleri stratejik noktasını işgal edebilecekler(Ünlü 7 Madde) , doğu anadoluda bulunan altı ilde karışıklık çıkarsa anlaşma devletleri buraları işgal edebilecekler (bu bölgenin Ermenilere verilmesi düşünülüyor), bütün haberleşme anlaşma devletlerinin denetimine bırakılacak, Osmanlı orduları terhis edilecek, bütün savaş gemilerine, cephaneye ve diğer silahlara el konulacak, Anadolu dışında kalan Osmanlı birlikleri bölgedeki anlaşma devletleri komutanlarına teslim olacaklar, ülkenin bütün limanlarından anlaşma devletleri yararlanacak, demiryolları anlaşma devletlerinin denetimine bırakılacaktır. Bütün bu hükümler Osmanlı devletinin daha barış yapılmasını bile beklemeden anlaşma devletleri tarafından parçalanıp paylaşılacağını göstermektedir.
Rauf bey ateşkes görüşmeleri sırasında yunan ordusunun işgal eylemlerine karışılmaması konusunda hassasiyetini dile getirmiş ve bu konuda amiral carthorpe den güvence almıştır. Gerçekten de Yunanistan anlaşma devletleri tarafına geç katılmakla birlikte türk topraklarında gözü olduğunu her fırsatta dile getiriyordu.ancak carthorpe nin verdiği güvencenin bir bağlayıcı niteliği olmayacak ve yunanlılar türk topraklarına gireceklerdi.
PARCALANMA SÜRECİNİN BAŞLAMASI VE İŞGALLER: ateşkes antlaşmasının uygulanması sorunu; ateşkes hükümlerinde yer alan ordunun terhisi, silah ve cephanenin teslimi ve 7.maddede yer alan işgal hakkı Osmanlı devletinin hareket edemeyecek duruma getirmişti. Anlaşma devletleri hiç vakit kaybetmeden ateşkes koşullarını uygulamaya başladılar. 13 kasım 1918 de İngilizler, Fransızlar , İtalyanlar ve yunan gemilerinden oluşan bir filo İstanbul boğazına demir attı ve şehri kontrolü altına aldı. Bu gelişme calthorpe nu İstanbul ve izmire girilmeyecek şeklinde verdiği sözü geçersiz olduğunu gösteriyordu. Amiral calthorpe boğazların kontrolü sırasında yunan gemilerinden yararlanılmayacağı konusunda güvence vermişti.
İşgaller; boğazların anlaşma devletlerinin kontrolüne girmesinin yanı sıra Fransızlar Dörtyol mersin adana ve civarını afyonkarahisar istasyonunu İngilizler batum antep Maraş urfa ve kars illerini Konya istasyonunu İtalyanlar ise Antalya Kuşadası Fethiye bodrum Milas ve Marmaris ile yakın bölgeleri işgal ettiler. İngilizler daha sonra urfa Maraş ve antepi Fransızlara bıraktılar..aynı tarihlerde ermeni faliyetleri de yeniden başladı. Ermeniler bir yandan türk ordusunun kafkasyayı boşaltmasından yararlanarak doğu anadoluda toprak elde etmeyi hedeflerken diğer yandan Fransızlardan aldıkları destekle Çukurova bölgesinde Türkler üzerinde baskı kurdular. Yunanistan ise anlaşma devletlerinin yanında savaşa katılmasının karşılığı olarak doğu trakyayı ve batı Anadolu bölgesini istiyordu.
Paris Barış Konferansı ve Yunanistan: konferans savaşın galip devletlerinin katılmasıyla ocak 1919 da toplandı . görüşmelerde İngiltere Fransa abd ve italyanın etkinliginde geçti Wilson ilkelerine açıkça karşı çıkamayan anlaşma devletleri bu ilkeleri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmaya çalıştılar. Bu nedenle manda ve himaye yönetimleri gündeme getirildi. Bu arada italyanın karşı çıkmalarına karşın İzmir ve çevresinin Yunanistan a verilmesi kararlaştırıldı. İngiltere İzmir gibi önemli bir limanın İtalya gibi güçlü bir devletin kontrolünde olmasını kendi çıkarlarına aykırı görerek bölgenin yunanistana verilmesini savundu. Almanya ve ortadoğudaki emellerinin gerçekleşmesi için İngiliz desteğine ihtiyaç duyan Fransa da istemeyerek de olsa İngiliz görüşünü destekledi. Amerikalılar ise ege bölgesinin Yunanistan a bırakılmasını uydurma belgelere inanarak kabul ettiler. Sonuçta karar kesinleşti. Bu kararın iki sonucu oldu. Birincisi anadolunun bölüştürülmesine yunanistanın da ortak edilmesi ve ikincisi ise İtalya ile müttefiklerinin arasının açılmasıdır. Paris barış konferansında alınan karar kısa bir süre sonra uygulandı . yunanlılar 15 mayıs 1919 da izmiri işgal ettiler.

İŞGALLERE KARŞI İLK TEPKİLER:
Azınlıkların olumsuz tepkileri; 1918 yılına gelindiğinde Osmanlı ülkesindeki azınlıklar şöyle sayabiliriz. Doğu Trakya ege ve Marmara bölgelerinin bazı kesimleriyle doğu Karadeniz kıyılarında sayıları kesin olarak bilinmeyen Rumlar, doğu Anadolu ve Çukurova bölgesinde yaşayan Ermeniler, yine bazı büyük kentlerde yaşayan Yahudiler. Bu azınlıklardan Rumlar yunanistanla birleşmek için çaba sarfetmişler ve bu amaçla dernekler kurmuşlardı. Bu derneklerin en önemlisi Mavri Mira dernegidir. Fenerdeki rum Ortodoks patriğinin de desteğini alan bu dernek Rumların yunanistana katılması için yoğun bir çalışma içine girmişti.bir başka rum dernegi Pontus’u doğu karadenizde faliyet gösteren bu dernegin amacı Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461 de yıkılan Trabzon rum devletini canlandırmaktı. Yunanistan ve anlaşma devletlerinden destek alan bu iki dernek yıkıcı eylemlerinde çoğu zaman işbirliği yapmışlardır. Mondros ateşkes anlaşmasının yürürlüğe girmesinden hemen sonra doğu Anadolu Ermeniler tarafından işgal edilmeye başlandı. Ayrıca aynı dönemde rum dernekleri ve Fransızlardan destek alan ermeni çeteleri çukurovada Türkleri katletmeye başladılar. Osmanlı yönetiminden memnun olan Yahudiler rum ve Ermeniler gibi silahlı yıkıcı eylemlere girişmemişlerdir. Ancak rum ve ermeni faliyetlerine ses çıkarmamışlardır. Filistinde kendi devletlerinin kurulmasıyla ilgilenmişlerdir. Araplar Osmanlı ülkesinde ayrıcalıklı olarak yaşamalarına rağmen savaş sırasında İngilizlerden yana tavır takınmışlardı. Arap temsilciler Paris barış konferansında Türklerle beraber yaşayamayacaklarını bir kez daha dile getirmişlerdir.
Bazı Türklerin Olumsuz Tepkileri; çok sayıda türk olumsuz duygular içindeydiler bunları iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grupta bulunanlar gerçekten yursever kişilerdi ve uzun yıllar alınan yenilgiler nedeniyle umutsuzluğa düşmüşlerdi. İkinci gruptakiler ise umutlarını tamamen işgal güçlerine bağlamışlardı kurtuluşu imkansız gören bu kişiler anlaşma devletlerine sığınmaktan başka çare olmadığını savunuyorlardı. Özellikle ingiltereyi kızdırmamak için her yola başvuruyorlardı.
Olumlu Tepkiler; pek çok yurtseverin en umutsuz ortamda bile bağımsız yaşama idealinden vazgeçmemiş ve haksızlıklara karşı mücadele etme kararı almışlardı. SORULAR=== izmirin yunanlılara verilmesi ocak 1919 da toplanan Paris barış konferansında ingilterenin isteği ve italyanın karşı çıkması sonucu verilmiştir.== Mondros ateşkes anlaşmasını Osmanlı devleti adına imzalayan kişi Bahriye Nazırı Rauf Bey’dir.=== Birinci dünya savaşı sonrası Avusturya Macaristan topraklarında kurulan devletler.Arnavutluk Yuğoslavya - Çekoslavakya ve Macaristandır:=== Mondros ateşkes anlaşması sonrası Çukurova Fransızlar tarafından işgal edildi.=== Çanakkale ve İstanbul boğazı anlaşma devletlerinin ortak kontrolünde işgal edildi.
18.yüzyıl başından itibaren çökmeye başlamış olan Osmanlı imparatorluğu 19. yüzyılda artık çökmesi kesin gözüyle görünen bir hal aldı.1825-1855 tarihleri arasında rus çarı I.Nikolay St Petersburg daki İngiliz büyükelçisine “Boğaziçinde hasta bir adam var.ölüm döşeğinde öldüğü zaman büyük bir miras bırakacak bu yüzden bu mirası şimdiden anlaşarak bölüşelim.”tezini söylemişti. 1856 Yılında kırım savaşı sonunda Ruslar yenilmiş ve Paris barışını imzalamak zorunda kalmışlardır.Kırım savaşı Ruslara karşı İngiliz ve Fransızlarla girdiğimiz tek savaştır. Paris barışıyla Osmanlı imparatorluğunun ülke bütünlüğü güvence altına alınmıştır. Osmanlıda ıslahat fermanına dayanarak bütün ülkede düzeltimler yapacağını bildiriyordu.paris barışını imzalayanlar bu fermana dayanarak Osmanlının iç işlerine karışmaya başladılar. Sorular : 1. dünya savaşı sonunda Bulgaristan ile anlaşma devletleri arasında imzalanan anlaşma Neuilly anlaşması/ Macaristan ile yapılan anlaşma Trianon anlaşması / 19. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı ülkesini parçalamak isteyen tek güç Rusya idi rusyanın bu politika izlemesinin sebebi Açık ve sıcak denizlere çıkmak idi/ Fransa ile İngiltere Osmanlı devletinin yanında kırım savaşında yeralmışlardır. / 18 haziran 1881 tarihinde üç imparator anlaşması Almanya Avusturya Rusya tarafından yapılmıştır./ ingilterenin rusyayı Osmanlı ülkesi üzerinde serbest bırakması anlamını taşıyan gelişme reval görüşmesi/ Almanya nın büyük bir sömürgeci güç olarak ortaya çıkması ingilterenin hangi ülkeye yaklaşmasına sebep oldu Rusya / birinci dünya savaşı sırasında Osmanlı ülkenin paylaşmak için çeşitli gizli anlaşmalar yapılmıştır.bu devletler Rusya İngiltere Fransa itayladır./ Osmanlı imparatorluğunu paylaşmak için yapılan gizli anlaşma Sykes-picot anlaşmasıdır./ bu anlaşmada rusyanın payına boğazlar ve doğu Anadolu düşüyor.- ege bölgesi ile Akdeniz bölgesinin silifkeye kadar uzanan kesimi İtalya ya düştü/ birinci dünya savaşı sırasında Osmanlı topraklarını paylaşmak için yapılan gizli anlaşmalarıda savaş sonrasında bazı değişiklikler olmuştu bunun nedeni rusyanın savaştan çekilmesidir./ Bulgaristan cephesinin çökmesinden sonra ateşkes imzalamaya hazır olduğunu bildiren Osmanlı yetkilileri aşağıdakilerden hangisine güvenmekteydiler Wilson ilkelerine güveniyordu./ Mondros ateşkes anlaşması imzalandığı sırada Osmanlı devletinin sadrazamı Ahmet İzzet Paşaydı./ Mondros ateşkes anlaşmasını Osmanlı adına imzalayan şahıs Rauf Bey dir/ Mondros ateşkes anlaşmasının hemen sonrasında ülkeden gizlice ayrılan üç ittihatçı paşa kimlerdir Enver Paşa – Cemal Paşa – Talat Paşadır/ Mondros ateşkes anlaşmasında aşağıdaki hükümler yeralmıştır – boğazlar derhal açılacak- Osmanlı orduları terhis edilecek- demiryolları anlaşma devletlerine verilecek – ülkedeki bütün limanlardan anlaşma devletleri yararlanacak/ Osmanlı ülkesinde bir ermeni devleti kurulmasına olanak sağlayan Mondros ateşkes anlaşmasındaki hüküm doğu Anadolu da bulunan altı ilde karışıklık çıkarsa bu iller işgal edilecektir./ Mondros ateşkes anlaşmasından sonra Fransızlar adana ve çevresini işgal etmiştir.- Çanakkale ve İstanbul boğazı anlaşma devletlerinin ortak kontrolünde işgal edilmiştir./ Antalya dan kuşadasına kadar uzanan sahiller İtalyanlar tarafından işgal edilmiştir./ birinci dünya savaşı sonrasında toplanan Paris barış konferansında Türklerle ilgili olarak İzmir ve çevresinin Yunanistan a verilmesi kararı alınmıştır./ İtalya ila anlaşma devletlerinin arasının açılmasının sebebi izmirin yunanistana bırakılmasıdır/ Rumlar tarafından kurulan cemiyet Mavri Mira cemiyetidir./fatih sultan Mehmet tarafından yıkılan Trabzon rum devletini yeniden canlandırmayı amaclayan cemiyet Pontusdur
Mondros ateşkes anlaşması sonrası yıkıcı faliyetlerde bulunan Ermeniler doğu Anadolu nun yanı sıra Çukurova da da faliyet göstermişlerdir.


ÜNİTE 5 ---
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE MUSTAFA KEMAL: Enver paşa ile anlaşmazlığa düşen Mustafa Kemal Bey, balkan savaşlarından sonra Sofya ya askeri ateşe olarak atanmıştı. Aynı dönemde yakın arkadaşı fethi okyar bey de Sofya da büyükelçiydi. 1 mart 1914 te yarbaylığa yükseltilen Mustafa kemal bey I.dünya savaşı çıktığı sırada Sofya daki görevini sürdürüyordu. Savaşın başlamasıyla birlikte cephelerde görev isteyen Mustafa kemal in bu isteği Enver paşa tarafından bir süre engellemişse de daha sonra tekirdağda bulunan 19. tümen komutanlığına atandı. Yarbay Mustafa kemal burada düzenlediği birliklerle 25 nisan 1915 te arıburnu na asker çıkaran anlaşma devletleri birliklerini durdurdu. Ünü yurt içinde ve dışında yayılmaya başlayan Mustafa kemal bey 1 haziran 1915 te albaylığa yükseldi. 14 ocak 1916 da edirnede 16. kolordu komutanlığına getirildi. 1 nisan 1916 da ise tuğgeneralliğe yükseltildi.6/7 1916 da Bitlis ve muşu Rusların elinden kurtaran Mustafa kemal paşa 18 mart 1917 de 2. ordu 5 temmuz 1917 de ise 7. ordu komutanlığına komutanlığına atandı. Alman subaylarının kendi istekleri doğrultusunda birliklerimizi kullanmalarından rahatsız oldu ve bu koşullar altında savaşı sürdürmenin anlamsız olduğunu belirterek ekim ayında istanbula döndü.15 aralık 1917- 5 ocak 1918 tarihleri arasında velihaht vahdetine Almanya ziyareti sırasında refakat eden Mustafa kemal paşa bir süre için viyana ve karisbadda tedavi gördü tedavi dönüşünde tekrar filistinde bulunan 7.ordu komutanlığına atandı. Burada İngilizleri Halep yakınlarında durdurdu.mondros ateşkes anlaşmasının imzalanmasından hemen sonra suriyedeki yıldırım orduları komutanı olan alman general liman von sanders in görevi bırakması üzerine 31 ekim 1918 de istanbula döndü.
MUSTAFA KEMAL PAŞANIN İSTANBULDAKİ ÇALIŞMALARI: Osmanlı hükümetinin durumu; Mondros ateşkes anlaşmasının imzalandığı sırada sadrazam olan Ahmet izzet paşanın baskılar karşısında istifa etmesinden hemen sonra yerine tevfik paşa atandı. İngilterenin dostluğunu kazanma politikası izleyen tevfik paşa zamanında 21 aralık 1918 de meclisi mebusan padişah tarafından feshedildi. Meclisten güven oyu almış olan tevfik paşa buna ses çıkarmamakla birlikte bir süre sonra padişahla anlaşmazlığı düştü.3 mart 1919 da görevi bırakmak zorunda kalan tevfik paşanın yerine İngiliz hayranı ve padişahın eniştesi damat Ferit sadrazamlığa getirildi. Damat Feritin sadrazam olmasıyla İngiliz koruyuculuğuna girme girişimlerine hız verildi.hatta hükümet direnmenin boşuna olduğunu anlatmak ve bu yönde halkı ikna etmek için anadoluya nasihat heyetleri “öğüt Kurulu” gönderdi. Bu heyetler gittikleri yerlerde halka padişah ve hükümette bağlı kalmalarını, bozgunculara inanmamaları gerektiğini öğütlüyorlardı. Bu arada damat Ferit hükümeti izmiri gözden çıkarmış ve yurtsever bir kişi olan İzmir valisi Nurettin paşayı görevden alarak yerine izzet paşayı getirmişti. Sonuçta bu girişimler izmirin yunanlar tarafından işgalini kolaylaştırmış ve toplumun direniş gücünü kırmıştır.
Mustafa Kemal Paşanın İstanbuldaki Çalışmaları: Mustafa Kemal Paşa 13 Şubat 1918 den itibaren istanbulda görevi bulunmayan bir general olarak yaşamaya başladı. İttihatçıların savaş suçlusu sayıldığı ve tutuklandığı bir dönemde Mustafa Kemal Paşa arkadaşlarıyla toplantılar yapıyor ve ne yapılması gerektiği konusunda görüşlerini öğreniyordu. Bu arada etkili olabilmek için Harbiye Nazırı olmayı düşünmüşse de Ahmet izzet ve tevfik paşa kabinelerinde kendisine yer verilmemişti. Damat Ferit sadrazam olmasından sonra işbirliği ortamının kalmamasıyla anadoluya geçmekten başka çıkar yol olmadığını görmüştü. Bu arada yeni komuta yerlerine atanan arkadaşlarına ateşkes hükümlerine uymamalarını tasfiye etmiş ve uygun bir görev beklemeye başlamıştı. Mustafa kemal paşa padişahı düşmanları ve damat Feriti ürkütmeden kafasındaki tasarıyı uygulama fırsatı kolluyordu. Anadolu ya geçecek ve orada mücadeleye başlayacaktı. Bu arada kazım karabekir paşa erzurumdaki 15. kolordu komutanlığına, ali fuat paşa ise ankaradaki 20. kolordu komutanlığına atanmıştı. Artık sıra Mustafa kemal paşanın anadoluya geçmesine gelmişti.
Mustafa Kemal Paşanın Samsuna Çıkmasını hazırlayan Olaylar; Doğu Karadeniz bölgesindeki pontuslu Rumların saldırılarına karşı Türklerin de kendilerini savunmaları anlaşma devletleri tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Bu nedenle 1919 yılı subat ayından itibaren İngilizler giderek sertleşen bu mücadeleyi Osmanlı hükümetine şikayet ettiler. Damat Ferit bu sorunu çözmek için yetenekli ve temiz bir askerin varlığına ihtiyaç duydu. Mustafa kemal paşa harbiye nezaretindeki arkadaşlarını da devreye sokarak bu işin üstüne gidilip sorunu çözebileceğini anlatmış olmalıdır ki, o bölgedeki 9. ordu müfettişliğine atanmıştır. 30 nisan 1919 da bu göreve atanan Mustafa kemal paşadan şu görevleri yerine getirmesi istendi; yetki bölgesindeki huzurun sağlanıp sürekli kılınması, ordu ve halkın elinde bulunan silah ve cephanenin güvenli depolarda koruma altına alınması, Türklerin kurduğu direnme örgütlerinin ortadan kaldırılması. Bu görevle 16 mayıs 1919 günü bandırma gemisiyle istanbuldan ayrılan Mustafa kemal paşa 19 mayıs 1919 da samsuna ulaştı.
19 Mayıs 1919 a kadar Yurttaki Direniş Hareketleri; Birinci dünya savaşı sona ererken Osmanlı devletinin parçalanacağını anlayan bazı yurtsever subaylar gizli komiteler kurmuşlardı. Bunların en önemlisi Mondros ateskes anlaşmasından hemen sonra Rumlarla Mücadele etmek için kurulan İslam İhtilali Komitasıdır Mondros sonrasında Mustafa kemal henüz istanbula ulaşmadan kartsa ulusal bir örgütlenme başlamış ve burada ermeni tehdidine karşı koymak amacıyla kars İslam şurası toplanmıştı 5 kasım 1918 de. Kısa bir süre sonra edirnede Trakya –paşaeli müdafaa heyeti osmaniyesi kuruldu. İstanbulda ise vilayeti şarkiye müdafai hukuki milliye cemiyeti kuruldu. Ardından büyük İzmir kongresi toplandı bu kongrede “REDDİ İLHAK” düşüncesi belirdi.bu arada siyasal faaliyetlerin yanı sıra askeri açıdan direnişler de ortaya çıkmıştır ilk olarak Fransızlara karşı kurtuluş savaşının ilk cephesi aralık 1918 de mersin Tarsus Osmaniye yöresinde açıldı. Yine izmirin işgalinden sonra batıda ilk direniş ayvalıkda ilk savunma denemeleri yapılarak gösterilmişti.
Mustafa Kemal Paşanın İlk Çalışmaları; Mustafa kemal paşa samsuna çıktıktan sonra düşüncelerini gerçekleştirmek için çalışmalara başladı. Ancak kentte sembolik de olsa İngiliz birlikleri vardı ve bundan dolayı rahat çalışması mümkün değildi. Bu nedenle 25 mayıs 1919 da havza ya geldi ve askeri alanda önlemler aldı ve yurtta direniş azmini yaygınlaştırmak için emirler verdi. Askeri önlem olarak öncelikle komutanlardan ateşkes hükümlerine uyulmasını ve askerin terhisinin önlenmesini istedi. Ayrıca ulusa çağrılar yaptı ve askeri sivil yöneticilere telgraflarla anadoluda neler yapabileceği konusunda ipuçlarını verdi. Bu arada İngilizler durumdan şüphelendiler ve 6 haziranda harbiye nezaretine başvurarak Mustafa kemal paşanın istanbula geri çağırılmasını istediler. Harbiye nezaretinin çağrısına Mustafa kemal uymadı. Amacı bir an önce 15. kolordu komutanı kazım karabekir paşa ile buluşmaktı.çünkü Osmanlı devleti sınırları içinde tek derdi toplu askeri güç olarak sadece 15. kolordu kalmıştı. Mustafa kemal karargahı erzurumda olan bu kolordunun merkezinde çalışmalarını daha güvenli ve sağlıklı olarak sürdürebilirdi. Bu nedenle 13 haziran da havzadan ayrıldı.

Amasya tamimi(Genelgesi) : 13 haziranda Mustafa kemal amasyaya geldiği sırada ülkede durum iyi değildi.yunanlılar ege bölgesinin hem kuzeyinden hem de güneyinden ilerliyorlardı.,manisayı 25 mayısta aydını 27 mayısta işgal etmişlerdi. Bu arada silahlı direnişlerde artmıştı. Kuvayi milliye adı verilen bu birlikleri düzenli ordu kuruluncaya kadar askeri faaliyetlerde bulunacaklar ve yararlı olacaklardı. Mustafa kemal ilk iş olarak birbirinden habersiz çalışan kuvayi milliye birliklerini ve diğer direniş örgütlerini tek çatı altında toplamayı düşünüyordu. Bu çalışmalar içinde olduğu günlerde ali fuat paşa ve rauf paşa da amasyaya gelmişlerdi. Refet bey ise zaten kendisiyle birlikteydi. Mustafa kemal 21-22 haziran gecesi hazırladığı belgeyi bu üç şahısla tartıştı ve imzalamalarını istedi. Ali fuat paşa hemen imzaladı. Refet ve rauf beyler ise isteksizce imza koydular. 22 haziranda yayınlanan Amasya tamimi özetle şöyle diyordu. ( Vatanın bütünlüğü ve ulusun bağımsızlığı tehlikededir. Osmanlı hükümeti sorumluluğunun gereklerini yerine getirememektedir. Bu tutumu ise ulusumuzu yok olmuş tanıttırmaktadır. Ulusun bağımsızlığını gene ulusun azmi ve kararı kurtaracaktır. Ulusun bu işi yapabilmesi ve halkın sesini dünyaya duyurabilmesi için her türlü etkiden uzak bir ulusal kurul oluşturulmalıdır. Bu kurul Sivas ta toplanacaktır. Her livadan ulusun güvenine sahip üçer temsilci sessizce ve gizlice sivasa gönderilecektir. Bu ulusal bir sır gibi saklanacaktır ayrıca İstanbul hükümeti ulusal derneklerin telgraflarını çektirmeme kararı almıştır. Bu karar dinlenmeyecektir. Komutanlar birliklerini terhis etmeyeceklerdir) dendi. Osmanlı hükümetine başkaldırı niteliği taşıyan Amasya tamiminin içerik açısından üç temel öge vardır. Birincisi Osmanlı hükümetinin kararlarının geçersiz sayılması . ikincisi ulusun kurtuluş kararının kendisinin vermesi ve üçüncü ise bunu sağlamak için bütün ulusu temsil eden kişilerden uluşan bir kurulun toplanmasıdır. Amasya genelgesi “ Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” cümlesiyle ulusal egemenliğe doğru giden yolu açan belgedir. Ayrıca Amasya tamimi bir ihtilal bildirisi olarakda değerlendirilmektedir. Amasya tamimi istanbulda tepkiyle karşılandı dahiliye nazırı, mutsafa kemali görevden alındığını bildirdi. Mustafa kemal ise bu görevin kendisine savunma bakanlığı ve padişahın onayı ile verildiğini söyleyerek kabul etmedi. Amacı elden geldiğince 9. ordu komutanlığı makamını elinde tutmaktı.
SORULAR ( Birinci dünya savaşı çıktığı sırada M.Kemal Sofyada askeri ateşeydi. / Mondros ateşkes anlaşması sonrasında Osmanlı hükümetinin anadoluya gönderdiği nasihat heyetinin amacı halkın padişaha bağlı kalmasını sağlamak ve direnmemelerini öğütlemekti./ Mondros ateşkes anlaşmasını imzalandığı sırada Osmanlı sadrazamı Ahmet İzzet Paşaydı. Talat paşa istifa etmiş yerine gelmişti./ Mondros ateşkes anlaşmasından sonra ilk kurulan direniş cemiyeti İslam İhtilali Komitesidir./ Mustafa kemal havzada hangi olayın protesto edilmesini istemiştir.izmirin işgalinin protesto edilmesini istemiştir./ Amasya tamiminde imzası olanlar m.kemal ali fuat bey Rafet bey rauf beyin imzaları bulunmaktadır./ ankaradaki 20. kolordu kamutanlığına ali fuat paşa atanmıştır./ kurtuluş savaşının ilk cephesi mersin Tarsus osmaniyedir/ 5 kasım 1918 de toplanan kars İslam şurasının temel amacı ermeni tehditlerine karşı tedbirler almaktı/ Mustafa kemal samsundan sonra ilk olarak havzaya gitti/ Mustafa kemal havzada İstanbul hükümetinin varlığını kabul etmediğini açıklamıştır./ 30 ekim 1918 de Mondros mütarekesi imzalandığı sırada Mustafa kemal Çanakkale cephesinde anzaklara karşı savaşmaktaydı.