Allerjik Rinit (SAMAN NEZLESİ)

SağlıkAllerjik rinit, burun içinin allerjik reaksiyonudur. Mevsimsel allerjik rinite saman nezlesi de denir.

Allerjik rinit, burun ve kulaklar, sinüsler ve bogaz allerjiye neden olan maddelerle temas ettiginde olusur. Allerjiye sebep olan maddelere allerjen denir. En sik karsilasilan allerjenler polenler, küfler, toz ve hayvan tüyleridir. Bazi allerjenler sadece belli mevsimlerde olur, mesela bahar aylarindaki polenler gibi. Bazilari ise tüm yil vardirlar, örnegin ev tozlarindaki akarlar gibi.

Burun ve sinüsleri döseyen doku, allerjenlerle temas ettiginde, bu dokulardaki hücrelerden histamin denilen bir kimyasal madde salgilanir. Histamin burun içinde siskinlik, kasinti ve asiri sümük salgisina sebep olur.

Belirtiler nelerdir?

Allerjik rinitin en sik rastlanan belirtileri,
· Burunda kasinti ve akinti
· Hapsirik
· Burunda dolgunlukve tikanikliktir.

Diger olasi belirtiler,
· Yorgunluk, halsizlik
· Bogaz yanmasi
· Burun arkasinda akintidir.

Nasil tani konulur?

Allerjik rinitte tani hastanin öyküsü ile konur. Ailede allerji problemlerinin olmasi taniyi destekler. Fakat, neye karsi allerjik oldugunuzun saptanmasi için özel testler gerekebilir. Burundan sümük örnegi alarak incelenebilir. Allerjisi olan hastalarin %50’sinde bu incelemede allerjiyi gösteren hücreler görülür.

Allerjiler için özel testler yapilabilir. Çogu hasta için en iyi test ciltten bakilan “prik test” denilen testtir. Bu testte cilde küçük çizikler yapilip üzerine allejenler yerlestirilip reaksiyona bakilir. Bu allerji testi olasi birçok allerjen içinde neye karsi allerjinin oldugunu gösterir. Bazi durumlarda kan testlerinde süphelenilen allerjenlere karsi antikorlar aranabilir.

Doktorunuz öncelikli olarak belitilerinizi ilaçlarla tedavi etmeye çalisacaktir, ancak ilaçlar belirtilerinizi kontrol etmeye yetmezse, allerji testlerine ihtiyaç duyulabilir.

Nasil tedavi edilir?

Allerji tedavisinde ana kural allerjenden kaçinmaktir. Ev içinde havayi dezenfekte eden özel filtreler polen ve küfleri azaltacaktir. Eger polenlere allerjikseniz, polenlerin çok sik oldugu dönemlerde mümkün oldugunca disari çikmamaya çalismak ve evde havalandirma için fan kullanmamak gerekir. Yataklarin ve yastiklarin üzerine özel plastik örtüler geçirmek akarlardan koruyacaktir.

Eger çevresel önlemlerle belirtileri kontrol altina alamiyorsaniz, ilaçlar ise yarayacaktir. Hafif belirtiler için ilk akla gelen ilaç dekonjestan denilen burun ve bogaz bölgesindeki dolgunlugu gideren ilaçlardir. Dekonjestanlarin en sik görülen yan etkileri kalp çarpintisi ve uykusuzluktur.

Antihistaminiklerde etkili olabilir, ancak uyku hali yaptigi için ancak yatmadan önce alinmalidir. 3-5 gün içinde uyku hali yan etkisi kendiliginden geçecektir. Uykuya sebep olmayan yeni grup antihistaminiklerse, hem günde 1 veya 2 kez alindigi için pratiktir, hem de daha etkilidir. Bazilari bu ilaçlari sadece belirtilerin oldugu günlerde kullanmayi tercih eder, bazilari ise, allerji sezonunun basinda baslayip, sezon geçene kadar kullanir. Antihistaminik ve dekonjestanlari beraber kullanmanin bir zarari yoktur.

Dekonjestan ve antihistaminikler belirtilerinizi kontrol altina alamiyorsa, tedavinize nazal spreyler eklenebilir. Nazal spreyler iki çesittir: steroid veya kromolin içerenler. Hangisini kullanacaginiza hekiminiz karar verecektir.

Eger belirtiler ilaçlara ragmen agir ise, allerji igneleri (asi tedavisi veya immünoterapi) düsünülebilir. Asi tedavisi, sizi allerjiye sebep olan maddeye karsi duyarsizlastiracaktir. Allerji testinize göre, allerjenlerden bir karisim elde edilir ve bu karisim haftalik enjeksiyonlar seklinde size uygulanir. Genellikle 4-6 aylik enjeksiyondan sonra allerjide gerileme hissedilir. Fakat 2-3 yillik veya daha uzun tedaviler de gerekebilir.

Allerjik rinitin kulak ve sinüs enfeksiyonlari gibi komplikasyonlarindan kaçinmak için allerji belirtilerinin iyi sekilde tedavi edilmesi gerekir.

Ne kadar sürer?

Eger çocukluk allerjileri eriskin döneme kadar devam ederse, hayat boyu devam edecek demektir. Daha önceden allerjik olmayan insanlarda bile yeni allerjiler herhangi bir zamanda olusabilir. Allerji belirtileri yalnizca mevsim ve havaya göre degil, bulunulan yere göre de degisir. Yani allerjiler yasanilan yere göre artip azalabilir.

Allerjik riniti engellemek için ne yapabiliriz?

Allerjik rinit gelisimini engellemek için bilinen bir yol yoktur. Allerji bir kez olustuktan sonra, ona sebep olan seyden kaçmaya çalisilabilir, örnegin polenler ve hayvanlardan uzak durmaya çalismak gibi. Agir durumlarda bulundugunuz yerden tasinmaniz gerekebilir, fakat gittiginiz yerde de allerjiniz olabilir.